İran-İsrail çatışmasının altıncı gününe girmesiyle birlikte, Orta Doğu’daki jeopolitik gerilim Çarşamba günü petrol fiyatlarının yükselmesine neden oldu. Hürmüz Boğazı’ndaki arz risklerinin gündemde olması ve ABD’nin bölgeye daha fazla savaş uçağı göndermesi, piyasalarda endişeleri artırdı.
Brent ham petrol vadeli işlemleri 26 sent (%0,3) artarak varil başına 76,71 dolara yükselirken, ABD Batı Teksas Ara Ham Petrol (WTI) vadeli işlemleri 35 sent (%0,5) artışla 75,19 dolardan işlem gördü.
Hürmüz Boğazı üzerinden gelen risk primi
Analistlere göre, küresel deniz yoluyla taşınan ham petrolün yaklaşık %20’sinin geçtiği Hürmüz Boğazı'nda yaşanacak herhangi bir kesinti, fiyatlar üzerinde büyük baskı oluşturabilir. İran, günlük 3,3 milyon varil üretimiyle OPEC’in en büyük üçüncü üreticisi konumunda. Ancak analistler, OPEC+ ülkelerinin sahip olduğu yaklaşık 5,7 milyon varillik yedek kapasitenin, olası arz kesintilerini telafi edebileceğini belirtiyor.
Fitch, yayımladığı notta, “İran’ın ihracatının tamamının kesilmesi gibi ekstrem senaryoların fiyatları daha fazla yukarı çekebileceğini” belirtti ancak bu durumda dahi OPEC+ kapasitesinin devreye girebileceğini vurguladı.
Brent fiyatı son iki haftada yaklaşık 10 dolar artarken, jeopolitik risk priminin 5 ila 10 dolar arasında fiyatlandığı belirtiliyor.
Brent-Dubai farkı son 9 ayın zirvesinde
Piyasalardaki gerginliği yansıtan bir diğer gösterge ise Brent ham petrolünün Orta Doğu endeksi Dubai’ye olan priminin varil başına 3 doları aşması oldu. LSEG verilerine göre bu seviye, Eylül 2023’ten bu yana görülen en yüksek prim farkı olarak kaydedildi.
Fed baskısı: Faiz mi büyüme mi?
Petrol piyasaları sadece jeopolitik gelişmelerle değil, aynı zamanda ABD Merkez Bankası'nın (Fed) bugün tamamlanacak olan toplantısından çıkacak mesajlara da odaklandı. Beklenti, faiz oranlarının %4,25–4,50 aralığında sabit kalması yönünde. Ancak analistler, Fed’in Temmuz ayında erken bir faiz indirimine gidebileceğini değerlendiriyor.
IG Markets analisti Tony Sycamore, Orta Doğu’daki durumun, Fed'in geçen yıl Hamas saldırısı sonrasında benimsediği daha ılımlı tutuma benzer bir yönelişi tetikleyebileceğini söylüyor. Düşük faizler ekonomik büyümeyi ve dolayısıyla petrol talebini destekleyebilir.
Ancak bu kolay bir karar değil. Çünkü artan petrol fiyatları aynı zamanda enflasyon baskısını artırabilir. Yani Fed, büyümeyi desteklemek ile enflasyonu kontrol altına almak arasında zor bir denge kurmak zorunda kalabilir.
