Analistlere göre Eylül ayında 200 baz puan düşüş beklenirken, 250 baz puan düşüş oldu. Beklentiden daha fazla bir düşüş neden panik oluşturdu. Panik olanlar kim?
Parası faizde olanlar panikte elbette. Borsada işlem gören şirketlerin birçoğu ve birçok patron parasını borsadan çekerek bankada faizde işlem gördürüyor. Daha az risk düzenli gelir var çünkü. Şirketler işçi çıkarıyor, üretim azaltıyor, zarar açıklıyor ama faizde olan parası şirket ve şirket sahiplerini güvence altında tutuyor.
Faizlerin Nisan ayında 350 baz puan artmasından sonra Mayıs – Haziran aylarında sabit kalması düşüş olmayacak güveni ile borsada harekete sebebiyet verdi. Belki de faizde kazanılan para borsaya akmıştı. Hep derler ya faizler düşerse para borsaya gelir. Borsa yükselir…. Evet bu mantık doğru bir mantık ama geçişler sert olur. Para öyle bir anda faizden borsaya gelmez. Çünkü nasıl bir THYAO hissesi +4 ile kapadığında sonrasında nasılsa artık yükseliş devam eder diyerek hisseye alım yapılır ve 10 gün boyunca her gün %1 düşüş yaparak %10 düşüyorsa faizler bir dönem beklenti üzerinde düştü diyerek her zaman düşecek anlamına gelmiyor.
Bir kırmızı çizgisi vardır herkesin. 200 baz puan düşüş beklenirken 250 baz puan düşmesi ile gözler bir sonraki faiz kararına odaklandı. Bir 200 ve üzeri faiz inmesi ile faizden para hızlı şekilde çekilir ve borsada alım fırsatı verilmesi için aşağı baskılama olur. Bu baskılama patron ve şirketlerin hisselerine uygun noktalardan geri alım yapması içindir.
Ancak faizler düşme konusunda bahsettiğimiz herkesin kendine özgü olan kırmızı çizgisini geçerse. Karar vermek zordur. Çünkü hatalı kararlar zarar ettirir. Yukarıda THYAO da verdiğim örnek gibi. 2 kez faiz indirildi diyerek bundan sonra faiz indirilecek şeklinde bir garanti yok. Faizler inecek algısı yapılarak daha fazla yükseltilebilir de. O sebeple faizden nemalananlar panik içerisinde karar vermek zorunda kalırlar.
Şimdi faizler düşmeye devam edecek mi? Asıl sorulması gereken soru bu olmalı. Siyasal baskı doğrultusunda faizler zorla indiriliyor artık. Trump bile Powell’e baskı yaparak faizlerin indirilmesi için gerekeni yapacağını açık açık medyada söyleyebiliyor. Bu siyasal baskıya maruz kalan bir piyasadır.
Normalde üretimi arttırmak lazım. İşsizlik azalması lazım. İflas eşiğinde şirket olmaması lazım. Bugün sektörel bazı şirketler ciddi anlamda can çekişiyor. Üretim azalıyor ve personel çıkartılıyor. Faiz düşmesi için değil yükselmesi için bir sebep var ama sebep ile sonuç uyumsuz ilerlediğimizi görüyorum şu an. Uyumsuz ilerleme, enflasyonda yükselişe sebep verir, fiyatlarda artışlar kaçınılmaz olur.
