Değerli ENDEKS24 okurları merhaba,
Kamuoyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) üyelik ve KAP bildirimleri, Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun (MKK) görev, yetki ve sorumluluğu altındadır. Buna ilişkin olarak da yayımlanan ‘usul ve esaslar yönergesi’ bulunmaktadır. Örneğin, ‘Finansal Raporların KAP'ta Duyurulması’ başlıklı bölüm, madde 22 (3) de; “Sermaye piyasası araçları Borsada işlem gören ortaklıklar ve BYF'lerin finansal raporlarının, söz konusu finansal raporların son gönderim tarihinden önceki bir günde kamuya açıklanmak istenmesi halinde, son seans kapanış saatinden itibaren ertesi günün açılış seansından bir saat öncesine kadar, son gönderim tarihinde ise son seans kapanış saatinden itibaren en geç saat 24:00'e kadar KAP'a gönderilmesi gerekmektedir.” denilmektedir. Özetle, bilançoların hangi gün ve saatler içerisinde gönderileceğine kadar yönergede detaylı yazılmaktadır. Şirketler; kafalarına göre, borsa işlem saatleri içerisinde KAP’a bilanço gönderemezler.
Zaman zaman KAP gönderimlerinde yaşanan bir sıkıntı var, bu konuda yönergede bir kısıtlama yok ama bazen yatırımcıların mağduriyetleri oluyor. Bu konuya özellikle dikkat çekmek istediğim için bu yazıyı hazırladım. Yazacaklarım her ne kadar MKK’yı ilgilendirsede dolaylı olarak Borsa İstanbul’da işin içerisine giriyor.
Şirketler, KAP aracılığıyla, örneğin ‘Yeni İş İlişkisi’ açıklaması gönderiyorlar. İşte, “şu kadar milyon TL, dolar, avro vs. büyüklüğünde iş anlaşması yaptık” gibi. Bu açıklamayı bir şirket saat 09:56’da KAP’a göndermiş. Yani ayarlasınız, isteseniz belki de bu saati tutturamazsınız. Peki, bu saatin ne önemi var? Şimdi orayı açıklayacağım. Borsa İstanbul pay piyasası işlem saatleri tablosunda, saat 09:40-09:55 emir toplama, saat 09:55 fiyat belirleme ve işlem (eşleştirme) yapılıyor. Ondan sonra da saat 10:00-18:00 arasında sürekli işlem yöntemi devreye giriyor. Yatırımcılar, borsada tüm gün emir iptali, emir değişiklikleri vs. yapabiliyor fakat saat 09:55-10:00 arasında 5 dakika süreyle hiçbir şey yapamıyorsunuz. Esasında yapabiliyor gözüküyorsunuz da arka planda eşanlı olarak Borsa İstanbul sistemlerine yaptığınız değişiklikler yansımıyor, saat 10:00’dan itibaren yansıyor. Örnek vereyim; saat 09:56’da KAP geldi, şirketiniz milyon dolarlık anlaşmalar yapmış, çok güzel haberler var, belki de tavana kadar hisse fiyatı gidecek. Sizde bu haberi bilmeden, sabahtan, önceki kapanış fiyatının üzerine yukarıya doğru satış emirleri girmiş olun. KAP haberi gelince, gördünüz, hemen emir iptali yapayım veya fiyatı çok yukarı çekeyim diyorsunuz, sistem değişiklikleri yapıyor gözüküyor ama arka planda eşanlı yapmadığı için saat 10:00’ı bekliyor. Borsada sürekli işlemler başlıyor, haliyle güzel haberleri gören ağalar, balinalar, fonlar vs. adını siz koyun, kolokasyon&HFT ile saliseler içerisinde ışık hızında alış emirlerini sisteme gönderiyor. Daha sizin emir iptali, değişiklikler gerçekleşmeden (Çünkü bizim sistemler onlara göre yavaş) onlar malı toplamış oluyor, siz düşük fiyattan hisselerinizi satmış oluyorsunuz. Veya tam tersini düşünün, fiyatı etkileyecek kötü bir haber saat 09:55-10.00 arasında KAP’a geldi, aşağıda alış emirleriniz var, siz emir iptali yapıp kaçmak isteyene kadar açılışla birlikte saliseler içerisinde yapılan satışlarla siz kaçamadan malı kucağınıza bırakıyorlar.
Biraz daha ileriye gidelim, yukarıda yazdıklarım normal şartlar için geçerlidir. Bu işin birde anormal şartı da var. Anormal şart nedir? - Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi yani VBTS. Örneğin, X hissesine Borsa İstanbul tarafından 1 ay süreyle ‘emir paketi tedbiri’ getirilmiş olsun. Yatırımcı, seans içerisinde emir iptali, fiyat kötüleştirmesi yapamıyor. Yatırım yaptığınız şirket, fiyat hareketlerini iyi veya kötü şekilde etkileyecek bu tip haberleri seans içerisinde gönderirse, yatırımcılar emir kısıtlamaları yüzünden yine mağdur olacaktır. Yukarıdaki örnekteki 5 dakikalık (09:55-10:00) olay, VBTS kapsamında olunca saatlerce, günlerce sürebilecek. Yatırımcı niçin endişe taşısın? Acaba, iyi/kötü bir haber gelir mi diye düşünsün?
Olayların çözüm önerilerine gelirsek;
Fiyat hareketlerini olumlu/olumsuz etkilemesini düşünülen haberlerin saat 09:55-10:00 arasında, eğer VBTS kapsamında emir paketi tedbiri varsa tüm gün (seans açıkken) gönderilmesinin yasaklanması doğru olacaktır.
Ya da saat 09:55-10:00 arasında; emir iptali, fiyat iyileştirme-kötüleştirme değişikliklerinin arka planda sistemler ile eşanlı yapılmasının sağlanması yeterli olacaktır.
VBTS kapsamında eğer emir paketi tedbiri varsa şirketler, fiyat hareketlerine sebebiyet verecek örneğin ‘Yeni İş İlişkileri’ bildirimlerini aynen bilanço gönderim kuralları gibi seans kapalıyken yapmaları yerinde olacaktır.
Bunlar ilk aklıma gelenler. Kurumlarımız bilgi ve tecrübeleriyle benzer veya farklı uygulamalara giderek yatırımcıların yaşadıkları veya ileride yaşayabilecekleri mağduriyetlerin önüne geçecektir.
***
Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK), II-15.1a sayılı (Özel Durumlar Tebliği) ve VII-128.6a sayılı (Kamuoyu Aydınlatma Platformu Tebliği) çerçevesinde, MKK ve Borsa İstanbul A.Ş. hareket eder. Bu durumun da göz önünde bulundurulmasında fayda vardır.
