Donald Trump’ın 2025 sonrası için önerdiği vergi kesintileri ve harcama kısıtlamalarını içeren “One Big Beautiful Bill Act”, piyasalarda sarsıntı yarattı. ABD’nin borçlanma maliyetleri yükselirken, yatırımcılar Trump’ın planlarının uzun vadede ülke ekonomisini riske atabileceğinden endişe ediyor.
Tahvil getirileri 18 yılın zirvesine yaklaştı
Trump'ın geçtiğimiz haftalarda AB ithalatına %50 gümrük vergisi uygulanmasını içeren planı ve vergi kesintilerini uzatma isteğiyle birlikte, 30 yıllık ABD tahvil getirileri %5’in üzerine çıkarak 2007’den bu yana en yüksek seviyelere yaklaştı. Moody’s’in ABD’nin kredi notunu düşürmesi ise bu baskıyı daha da artırdı.
“Çift açık” riski piyasaların odağında
ABD’nin hem bütçe hem de cari açıkla karşı karşıya kalması, piyasalarda “çift açık” korkusunu gündeme taşıdı. Trump’ın önerdiği harcama kesintileri ve vergi indirimlerinin birlikte uygulanması, borç/GSYH oranının 2034’e kadar %129’a çıkabileceği endişesini doğurdu.
Tarafsız Bütçe Komitesi’ne göre, planlar kalıcı hale gelirse yıllık açık 3,3 trilyon doları bulabilir. Bu da ABD’nin mevcut 28 trilyon dolarlık kamu borcunun, 10 yıl içinde 50 trilyon doları aşmasına neden olabilir.
“Fahiş ayrıcalık” tehdit altında
ABD, uzun yıllardır rezerv para birimi statüsü sayesinde düşük faizle borçlanma avantajına sahipti. Ancak Trump’ın politikalarının öngörülemezliği ve kamu maliyesi üzerindeki baskının artması, bu ayrıcalığın sürdürülebilirliği konusunda soru işaretleri doğuruyor.
RBC BlueBay’in yatırım sorumlusu Mark Dowding’e göre, piyasaların artan huzursuzluğuna rağmen Trump yoluna devam etmekte kararlı görünüyor. ING analistleri ise bu planların, kısa vadede büyüme üzerinde sınırlı etkisi olacağını, ancak uzun vadede ciddi bütçe açıklarına yol açacağını öngörüyor.
Küresel etkiler şimdiden hissediliyor
ABD tahvil faizlerindeki yükseliş sadece yerel değil, küresel etkiler de yaratıyor. İngiltere’de 30 yıllık tahvil faizleri son 25 yılın zirvesine tırmanırken, Japonya’da da borçlanma maliyetleri artıyor. ABD Hazine tahvillerinin dünyanın referans noktası olması, diğer ülkelerin borçlanma maliyetlerinin de artmasına neden oluyor.
Vergi indirimleri ve tarifeler ne kadar etkili?
Trump, gümrük vergilerinin vergi kesintilerinin maliyetini karşılayacağını savunuyor. Ancak tarafsız düşünce kuruluşu Tax Foundation’a göre, 2025-2034 yılları arasında tarifeler 2,1 trilyon dolar gelir sağlasa da, misillemeler hariç tutulduğunda bile GSYİH'yı %0,6 azaltacak. Öte yandan, Trump'ın vergi kesintileri büyümeye %0,6 katkı sağlasa bile 4,1 trilyon dolarlık gelir kaybı yaratabilir.
