Geçtiğimiz hafta IMF, Dünya Bankası ile birlikte gerçekleştirdiği toplantılarda dünya ekonomisine ilişkin büyüme tahminlerini güncelledi. 2025 yılı için ABD’nin büyüme beklentisi yüzde 2,7'den yüzde 1,8'e indirildi. Çin ve Hindistan dahil olmak üzere birçok ülkede de tahminler aşağı yönlü revize edildi. Dünya ekonomisinin büyüme beklentisi ise 0,5 puan azalarak yüzde 2,8’e geriledi. IMF, 2026 yılında da büyümede yavaşlamanın süreceği öngörüsünde bulundu.
Yeni ekonomik dönemin işaretleri verildi
IMF Araştırma Direktörü Pierre-Olivier Gourinchas, raporun tanıtım toplantısında küresel ekonomik sistemde yeni bir dönemin başladığına dikkat çekti. Gourinchas, gümrük vergilerindeki artışın ve ekonomi politikalarındaki belirsizliklerin büyüme tahminlerini olumsuz etkilediğini ifade etti. Küresel ticaretteki büyüme hızının ise geçen yıl yüzde 3,8 iken bu yıl yüzde 1,7’ye gerilemesi bekleniyor.
Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin ticareti daralıyor
IMF verilerine göre, gelişmiş ülkelerin ithalat artışı 2025'te yüzde 1,9'a düşecek. Gelişmekte olan ülkelerin ihracat artışı ise yüzde 6,7’den yüzde 1,6’ya gerileyecek. Küresel ticaretteki bu daralma, ekonomik büyümedeki yavaşlamayı destekleyen ana unsurlar arasında yer alıyor.
Döviz piyasaları ve belirsizliklerin etkisi
Gourinchas, küresel ekonomik belirsizliklerin döviz kurları üzerinde de etkili olduğunu belirtti. Gümrük vergilerinin, orta vadede ABD’nin ithalatını azaltarak doların değer kazanmasına yol açabileceği, kısa vadede ise doların değer kaybı yaşadığı ifade edildi. Doların değerindeki değişimler, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için hem ihracat hem de borçlanma maliyetleri açısından farklı etkiler yaratıyor.
Küresel finansal mimaride değişim sinyalleri
Küresel ekonomik sistemdeki değişim sadece ticaretle sınırlı kalmıyor; finansal yapıda da dönüşüm sinyalleri veriliyor. İkinci Dünya Savaşı sonrası kurulan Bretton Woods sistemi ile şekillenen IMF ve Dünya Bankası gibi kurumlar, küresel ticaret ve finansı desteklemek amacıyla oluşturulmuştu. Ancak günümüzde bu mimarinin işlevselliği sorgulanıyor.
Dünya Ticaret Örgütü'ne darbe
ABD’nin eski başkanı Donald Trump’ın uyguladığı gümrük tarifeleri, Dünya Ticaret Örgütü'nün işleyişine ciddi zarar verdi. Küresel ticaretin serbestleşmesini hedefleyen bu kuruluşun etkisi zayıflarken, sistemin kurucu unsurlarından biri işlevsiz hale geldi.
Küresel finansal sistemde üç temel hedef
Küresel finansal sistemin işleyişi için üç ana hedef belirlenmişti: likidite sağlamak, güven tesis etmek ve dengesizlikleri çözebilecek mekanizmalar oluşturmak. Bu hedefler doğrultusunda IMF kuruldu. Ancak ABD'nin uluslararası kuruluşlara yönelik fon kesintileri, bu kurumların geleceği üzerinde belirsizlik yaratıyor.
Trump ve FED arasında gerilim
Geçtiğimiz hafta, Trump’ın FED Başkanı Jerome Powell’ı görevden alma tartışmaları gündeme geldi. Bu gelişme, ABD'nin kurumsal yapısı ile yaşanan gerilimlerin küresel ekonomi üzerindeki belirsizliği artırdığını gösterdi. Uzmanlara göre, bu tür yüksek belirsizlik dönemlerinde riskten kaçınmak en rasyonel strateji olarak öne çıkıyor.
