Dünya gazetesi yazarı Naki Bakır, Türkiye sanayisinde mart ayında yaşanan üretim artışını değerlendirdiği köşe yazısında, bu iyileşmenin kalıcılığına dair önemli uyarılarda bulundu. Yazara göre sanayi üretimi hem aylık hem yıllık bazda artış kaydetse de, artan iç ve dış kırılganlıklar bu toparlanmanın önünde ciddi bir risk oluşturuyor.
Martta toparlanma dikkat çekti
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi martta aylık bazda %3,4, yıllık bazda ise %2,5 arttı. Naki Bakır, bu toparlanmanın, 2024 sonunda başlayan faiz indirim sürecinin sanayicilerde yarattığı iyimserlikle bağlantılı olduğunu vurguladı. Ancak, 2025’in ilk iki ayında süren durgunluk sonrası gelen bu artışın, süreklilik göstermesi ihtimalinin zayıfladığını belirtti.
Faiz indirimi yarım kaldı, kırılganlıklar derinleşti
Bakır’a göre 6 Mart’ta Merkez Bankası’nın politika faizini %42,5’e indirmesi, martta üretim üzerindeki olumlu etkinin temel sebeplerindendi. Ancak 19 Mart sonrası başlayan siyasi gelişmeler, İBB’ye yönelik operasyonlar ve Nisan başında ABD’nin devreye soktuğu korumacı ticaret önlemleri, ekonomik zemindeki güveni sarstı.
Bu gelişmelerin ardından Merkez Bankası, nisan ayında faizi yeniden artırarak %46’ya çıkarmak zorunda kaldı. Bu da faiz indirim sürecinin akim kalmasına neden oldu.
Veriler sürdürülebilir büyümeye işaret etmiyor
Mart ayında madencilik ve taş ocakçılığı üretimi aylık %8,2 artarken, sanayiye 0,4 puan katkı sağladı. Elektrik, gaz ve buhar üretimi ise aylık bazda %3,5 geriledi. Buna rağmen yıllık bazda %6,1'lik artışla pozitif katkı sundu. Bakır’a göre bu verilerdeki oynaklık, üretimin temellerinin henüz yeterince sağlam olmadığını gösteriyor.
Ayrıca mart ayında hammadde ve ara malı ithalatının düşmesi ve Merkez Bankası’nın reel kesim güven endeksinin gerilemesi, önümüzdeki dönemde üretimde yeniden zayıflama olabileceğine işaret ediyor.
Haziran beklentisi: Faiz sabit kalabilir ama riskler büyüyor
Merkez Bankası'nın mayıs ayında toplantı yapmayacağı, haziran ayında ise faizi sabit tutabileceği konuşuluyor. Ancak Bakır’a göre artan riskler ve jeopolitik baskılar, yeni faiz artırımlarını gündeme getirebilir. Bu da sanayi üretiminde mart ayında görülen hareketliliğin tek seferlik bir toparlanma olabileceği riskini artırıyor.
