Avrupa Birliği, Salı günü Rusya'dan yapılan doğalgaz ithalatını sonlandırmak amacıyla yeni bir stratejik yol haritası sunmaya hazırlanıyor. Ancak hukuki boşluklar ve yaptırımların eksikliği, Avrupa şirketlerinin mevcut sözleşmelerden kolayca çekilmesini engelliyor.
Mücbir sebep yeterli olmayabilir
AB Komisyonu, şirketlerin mücbir sebep gibi yasal dayanaklarla Rus gazı sözleşmelerinden ceza ödemeden çıkmasını sağlamak için seçenekler üzerinde çalışıyor. Ancak hukukçular, mücbir sebep iddiasının sözleşme ihlali gerektirdiğini ve mevcut durumda Rusya’nın teslimatlarını sürdürdüğünü vurguluyor. Oxford Enerji Çalışmaları Enstitüsü’nden Agnieszka Ason, "AB'nin bilinçli adımları mücbir sebep iddiasını zayıflatıyor" ifadelerini kullandı.
Yaptırımlar olmadan çıkış zor
Analistler, Rus gazından etkili bir çıkış için doğrudan ithalat yaptırımları gerektiğini belirtiyor. Ancak bu kararın 27 AB üyesinin oybirliğiyle alınması gerekiyor. Macaristan ve Slovakya gibi ülkeler, Moskova ile yakın ilişkilerini korumaya çalışırken, Rusya da enerji yaptırımlarına karşı çıkıyor.
Sözleşmelerde “al ya da öde” riski
Gazprom ile yapılan mevcut sözleşmelerde, alıcıların gazı teslim almasa bile sözleşme miktarının yüzde 95'ine kadar ödeme yapması gerekiyor. Bu durum, çıkışı hem hukuki hem de mali açıdan daha karmaşık hale getiriyor. Şirketlerin tek taraflı çekilmeleri halinde milyarlarca avroluk davalarla karşı karşıya kalabileceği değerlendiriliyor.
Yeni stratejiler masada
Avrupa Birliği, şirketlerin Rus gazı sözleşmelerinden çıkabilmesini sağlamak için sözleşme koşullarında değişiklik iddiasına dayalı yeni savunma stratejileri geliştiriyor. Hukuk firması Fieldfisher’dan David Haverbeke, “2023 sonrası düzenlemeler gerekçe gösterilerek zorluk iddiasında bulunulabilir” diyor. Ayrıca, gelecekteki LNG alımlarının ortak AB platformu üzerinden yapılması ve kota sınırlandırması da değerlendirilen seçenekler arasında yer alıyor.
