AB ülkelerinin Türk vatandaşlarına yönelik Schengen vize ret oranları hızla artıyor. Birçok ülke randevu sistemini kapatırken, aylar sonra verilen randevularda dahi tüm şartlar sağlansa bile vize verilmiyor. TÜRSAB Başkanı Firuz Bağlıkaya, yaşanan mağduriyetlerin artık bir insanlık sorununa dönüştüğünü belirtti.
Kriz Derinleşiyor
Schengen vizesi konusunda yaşanan kriz, Macaristan Büyükelçiliği'nin Türk vatandaşlarına yalnızca 8 günlük vize vermesiyle daha da derinleşti. Büyükelçilik, pasaportlara eklediği not ile dönüşte pasaportla büyükelçiliğe başvurulmasını talep etti. Macaristan Büyükelçiliği, dönüşte pasaportun bir hafta içinde Ankara Büyükelçiliği Konsolosluk Bölümü’ne getirilmesini şart koştu. Bu durum, Türk vatandaşlarının vize sürecinde yaşadığı zorlukları gözler önüne serdi.
Vize Randevuları Kapalı
Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Başkanı Firuz Bağlıkaya, vize randevularının çoğu Avrupa ülkesinde Temmuz sonuna kadar kapalı olduğunu belirtti. Bağlıkaya, iş insanları, sanatçılar ve öğrencilerin vize alamaması nedeniyle büyük mağduriyet yaşadığını vurguladı. Bağlıkaya, "Verilerin ortaya koyduğu üzere olumsuz bir yaklaşımla karşı karşıyayız. Vize ret sayılarını haklı çıkartacak herhangi bir mantıklı argüman da bulunmuyor. İş insanlarımız, sanatçılarımız, öğrencilerimiz vize alamıyor. Vize alamadığı için iş görüşmelerini, bağlantılarını, yatırımlarını yapamayan iş insanlarımız, konserleri iptal edilen, tiyatro gösterilerini yapamayan sanatçılarımız var. Önceleri güvenlik ve kontenjanla bağlantılı olduğu lanse edilen vize konusu, artık bir insanlık sorununa dönüştü" dedi.
Vize Başvuru ve Ret Oranları Artıyor
Avrupa Komisyonu'nun verilerine göre, 2023 yılında yapılan Schengen vize başvuruları 2022'ye göre yüzde 37 artarak 10,3 milyonu aştı. Türkiye, Çin'den sonra en çok vize başvurusunda bulunan ikinci ülke oldu. Ancak, Türkiye'nin vize ret oranı yüzde 21.7'ye çıkarak Rusya'yı bile geçti. Avrupa Komisyonu verilerine göre, Türklerin yaptığı vize başvurularının geçen yıl 2022’ye göre yüzde 36.5 arttığı görülürken, Türkiye’den yapılan vize başvuru adedi toplam Schengen vize başvurularının yüzde 11’ine yakınını oluşturdu. 2022 yılında Türkiye’nin Schengen vize başvurularındaki ret oranı yüzde 15.6 iken bu oran geçen yıl yüzde 21.7’ye çıktı. Batı yaptırımlarıyla köşeye sıkıştırılan Rusların dahi ret oranı Türkiye’nin 2 puan gerisinde kalırken, en dramatik veri bir yılda Schengen için Türklerin cebinden çıkan 85 milyon Euro oldu. Son 10 yılda ise Türklerin Schengen vizesine harcadığı tutar 551.4 milyon Euro’yu aştı.
AİHM'ye Dava Açma Hakkı
Milliyet'ten Aleyna Sevim'e konuşan Avrupa Birliği Uzmanı Dr. Can Baydarol, vize verilmemesinin iş insanları ve TIR şoförleri için gümrük birliğinin ihlali olduğunu söyledi. Baydarol, öğrencilerin ve sanatçıların da AİHM'ye dava açma hakkına sahip olduğunu belirtti. Baydarol, “Vize vermeme uygulaması özellikle iş insanları ve TIR şoförleri için gümrük birliğinin ihlalidir. Bu çerçevede mallar serbest dolaşırken malları üretenler ve taşıyanlar engellenmekte, dolayısıyla ticarette teknik engel getirilmektedir. Bu bağlamda AB Adalet Divanı’na taşınabilecek davalar açılabilir. Öte yandan özellikle öğrencilerin eğitim hakkı kısıtlanmakta, aynı doğrultuda akademisyenlerin, gazetecilerin, sanatkarların mesleklerini yapmaları engellenerek, ağır insan hakları ihlali söz konusu olmaktadır. Bu bağlamda AİHM devreye alınabilir. Öğrenci ve sanatçıların AİHM’ye dava açma hakları var” dedi.
Macaristan Üzerinden 'Visa Shopping' İddiası
Macaristan’ın vize verdiği kişilere yönelik seyahat dönüşü Ankara Büyükelçiliği Konsolosluk Bölümü’ne gelinmesi şartı tepkiye neden oldu. Konuya ilişkin açıklama yapan Macaristan Büyükelçisi Viktor Maias, Türk vatandaşlarının Schengen vizesi almak için Macaristan’ı tercih etmelerini 'visa shopping' olarak nitelendirdi. Maias, başvuruların büyük çoğunluğunun dürüst olmadığını öne sürerek, "Bu, gitmek istediğiniz Schengen ülkesinden değil, daha kolay alabileceğinizi düşündüğünüz ülkeden vize almak anlamına gelmektedir. Başvurusunu iyi yapamayana veya bir ihtimal bize tam dürüst olmamış kişilere vizelerini ve bu kâğıt parçasını veriyoruz. Bu uygulamaya dahil olan kişilerin sadece 3’te 1’i bize doğruyu söyledi. Sizden ricamız gerçekten Macaristan’a gitmek isterseniz sadece o halde bize vize için başvurunuz" dedi.
Randevu Almak Aylarca Sürüyor
Danışmanlık şirketleri, ülke vize randevularının bir ay içerisinde açık olması durumunda alınabileceğini ifade etti. Ancak Almanya’ya vize randevusu 1-1.5 ay içerisinde alınabilirken, şu an Amerika için vize başvurusunun 6 ay ve daha fazla sürebileceği belirtildi. Fransa, İtalya, İspanya ve Hollanda’dan vize almak isteyenlerin de 3 aya kadar beklemek zorunda kaldıkları öğrenildi.
