Afganistan’da 2021 yılında Taliban’ın yönetimi devralmasıyla birçok Batılı şirket ülkeden çekildi. Ancak Türk şirketleri, risklere rağmen ülkedeki varlığını sürdürmeye ve hatta genişletmeye devam ediyor. Dünya Gazetesi yazarı Kerim Ülker, bugünkü köşe yazısında Türk firmalarının Afganistan’da yürüttüğü stratejik projeleri detaylarıyla anlattı.
Doğalgaz araması Türk firmasına emanet
Türkiye’nin önemli sondaj şirketlerinden Safir Sondaj, Afganistan Maden ve Petrol Bakanlığı ile Cüzcan ilinin Yatim Tak bölgesinde doğalgaz arama faaliyetleri yürütmek üzere anlaşma imzaladı. Yaklaşık 10 milyon dolarlık yatırımla başlayan bu işbirliği kapsamında, ilk etapta 3 kuyu açılacak. Hedef, bu kuyulardan günlük 100 bin metreküp doğalgaz üretmek.
Anlaşma geçtiğimiz hafta Bakan Hedayetullah Bedri ile Safir yöneticileri arasında imzalandı. Bu yatırım, Türk şirketlerinin Afganistan’da doğrudan enerji üretimine yönelik ilk büyük adımlarından biri olarak görülüyor.
Güneş ve hidroelektrik yatırımlarında 77 İnşaat farkı
Türk firması 77 İnşaat, Afganistan’da uzun süredir enerji projelerine imza atan firmaların başında geliyor. Daha önce Helmand’daki Kajaki Barajı yakınında 51 MW kapasiteli bir hidroelektrik santral kuran şirket, şimdi buna ek olarak 100 MW kapasiteli yeni bir santral inşasına başladı.
Ayrıca şirket, başkent Kabil’in Surubi ilçesinde 22,75 MW kapasiteli bir güneş enerjisi santralini kurarak geçtiğimiz hafta açılışını gerçekleştirdi. Yaklaşık 300 dönümlük bir alana yayılan bu tesis, Afganistan’da yenilenebilir enerjiye yönelik Türk katkısının somut örneklerinden biri oldu.
Çalık Grubu TAP-500 projesinde devrede
Çalık Grubu, Şubat 2025’te Afgan yetkililerle gerçekleştirdiği görüşmeyle Türkmenistan-Afganistan-Pakistan arasında kurulacak 1.6 milyar dolarlık entegre elektrik sistemi TAP-500 projesine dahil oldu. Bu sistem, bölgenin enerji iletim altyapısını güçlendirmeyi hedefliyor.
Bu yatırım, Türk sermayesinin sadece üretim değil, iletişim ve iletim altyapısında da rol üstlenmeye başladığının işareti olarak değerlendiriliyor.
Emmioğlu Grup mermer çıkaracak
Afganistan’da yatırım yapan bir diğer Türk şirketi Sivas merkezli Emmioğlu Grup oldu. Enerji ve yapı sektöründe de faaliyet gösteren şirket, Kandahar’ın Şah Veli Kot ilçesindeki Dara-e-Noor mermer sahasında faaliyet gösterecek. Yaklaşık 250 milyon TL’lik yatırım kapsamında 3 kilometrekarelik alan, Türk şirket tarafından 30 yıl boyunca işletilecek.
Afgan Enerji ve Petrol Bakanı Badri, bu projenin 100'den fazla kişiye iş imkânı yaratacağını ve şirketin yerel halk için sosyal hizmetler sunacağını da belirtti. Bu uzun soluklu anlaşma, Türk şirketlerinin bölgedeki kalıcılığını pekiştiren stratejik bir adım olarak değerlendiriliyor.
Afganistan’da Türk izleri artıyor
Kerim Ülker, yazısında Afganistan’daki mevcut siyasi tabloya rağmen Türk şirketlerinin bölgedeki ekonomik potansiyeli değerlendirme isteğini vurguluyor. Ülkenin doğal kaynak zenginliği ve enerji açığı, Türk yatırımcılar için hem ticari hem de diplomatik anlamda yeni fırsatlar sunuyor.
Ancak bu yatırımların uzun vadeli başarıya ulaşması, güvenlik, lojistik ve siyasi istikrar gibi unsurların gelişimine bağlı olacak. Buna rağmen Türk şirketleri, Afganistan’da adım adım derinleşen bir ekonomik varlık inşa ediyor.
