Pandemi döneminde finansal koşulların desteklenmesi amacıyla hızlanan tahvil alımları, sıkı para politikası sürecinde gerilemişti. TCMB’nin gelecek yıl tahvil portföyünü artırabileceğini açıklamasının ardından QNB ekonomistleri, genişlemeci sayılmayacak tahvil alım tutarını 261 milyar TL olarak hesapladı.
Ekonomistler Erkin Işık, Deniz Çiçek ve Şakir Oktay Gür, TCMB Başkanı Fatih Karahan’ın Enflasyon Raporu sunumundaki portföy değerlendirmelerinden hareketle tarihsel görünümü analiz etti. Karahan’ın itfası gelen kıymetlerin yenilenmesi gerektiğine ve portföy oranının kademeli artırılabileceğine yönelik ifadeleri çalışmanın temelini oluşturdu.
Pandemi döneminde portföy hızlı büyümüştü
Analizde, TCMB’nin APİ portföyü için yıllık Para ve Kur Politikası raporlarında belirlediği limitlerin pandemi sürecinde genişletildiği hatırlatıldı. 2020’de aktif toplamının azami yüzde 5’i olan limit Nisan 2020’de yüzde 10’a çıkarılmış, piyasa yapıcı bankalara DİBS satış imkânı tanınmıştı. Portföy Ağustos 2020’de 80,4 milyar TL ile aktif büyüklüğünün yüzde 11,3’üne ulaşmıştı.
Sıkılaşma döneminde portföy payı 2021 sonunda analitik bilançoda yüzde 3,6’ya geriledi. 2023’te limit yeniden artırılarak aktif toplamının yüzde 7’si olarak belirlenmiş, mayıs ayında haftalık bilanço oranı yüzde 5,5’e yükselmişti. Ancak yılın ikinci yarısında tahvil alımları oldukça sınırlı kaldı.
Mevcut oranlar tarihsel ortalamanın altında
Mart ayında para piyasası fonlarından çıkış ve tahvil piyasasındaki oynaklık nedeniyle yapılan 123,7 milyar TL’lik alımın teknik bir müdahale olduğu vurgulandı. Bu işleme rağmen ekim sonunda APİ portföyü analitik bilançonun yüzde 2,5’i seviyesinde bulunarak tarihsel ortalamaların altında kaldı.
QNB ekonomistlerinin 2015-2019 dönemine ilişkin incelemesi, portföyün analitik bilançoya oranının ortalama yüzde 3,3 olduğunu gösterdi. Bu çerçevede bilançonun yaklaşık yüzde 3’üne çıkacak bir portföy büyüklüğü likidite amaçlı ve genişlemeci olmayan bir düzey olarak değerlendirildi.
261 milyar TL’lik alım ihtiyacı öne çıkıyor
Ekonomistler, mevcut durumda portföy büyüklüğünün 262,3 milyar TL olduğunu belirterek 2026 toplam itfasının 67,7 milyar TL seviyesinde bulunduğunu aktardı. Haftalık bilançoya oranla yüzde 3’lük bir limit ve yüzde 23 büyüme varsayımıyla portföyün 2026 sonunda 456 milyar TL’ye ulaşabileceği hesaplandı. Bu da nominal olarak 194 milyar TL’lik artış anlamına geliyor.
İtfa tutarı da eklendiğinde TCMB’nin önümüzdeki yıl 261 milyar TL’lik tahvil alımı yapması gerektiği ifade edildi. QNB ekonomistleri, bu tutarın Hazine’nin 2026 yılı için öngördüğü 5 trilyon 344 milyar TL’lik borçlanmanın yaklaşık yüzde 5’ine denk geldiğini, bunun üzerindeki alımların genişlemeci olarak algılanabileceğini belirtti.
Kaynak : Ekonomi Gazetesi
