Ukrayna’nın Rusya’nın enerji altyapısına düzenlediği son saldırılar, küresel petrol piyasalarında sert bir dalgalanmayı tetikledi. Rusya’nın Karadeniz’deki kritik limanı Novorossiisk’in petrol ihracatını durdurmasının ardından Brent ve WTI fiyatları cuma günü hızlı bir artış gösterdi. Arz kesintisi ihtimali, piyasalarda risk algısını belirgin biçimde yükseltti.
Brent ham petrol vadeli işlemleri varil başına 64,46 dolara yükselirken, ABD Batı Teksas petrolü 60,24 dolara çıktı. Son işlemlerde görülen bu artış, haftalık bazda yükselişi de destekledi. Brent haftayı yaklaşık %1,3, WTI ise %0,8 artıda kapatmaya hazırlanıyor.
Novorossiisk’teki hasar küresel akışı etkiledi
Rus yetkililer, limana yönelik saldırıda bir geminin, sivil yerleşimlerin ve bir petrol deposunun zarar gördüğünü açıkladı. Olayda gemi mürettebatından üç kişinin yaralandığı belirtildi. Limanın geçici olarak ihracatı durdurması ise piyasada en büyük etkiyi yaratan unsur oldu.
Reuters’a konuşan sektör kaynakları, Novorossiisk’teki kesintinin günlük 2,2 milyon varillik ihracatı durma noktasına getirdiğini aktardı. Bu miktar küresel arzın yaklaşık %2’sine karşılık geliyor. Transneft’in ham petrol sevkiyatını limana yönlendiren hattı da geçici olarak durdurduğu ifade edildi. Yatırımcılar, saldırıların lojistik zincirinde daha büyük bir kesinti yaratabileceği ihtimali üzerinde duruyor.
Saldırıların sıklaşması endişeyi artırıyor
Piyasa uzmanları, son haftalarda artan saldırı yoğunluğunun fiyatlardaki dalgalanma riskini artırdığı görüşünde. Price Futures Group analisti Phil Flynn, Rusya’daki terminale yapılan saldırının önceki olaylara kıyasla daha ciddi sonuçlar doğurduğunu belirtti. UBS analisti Giovanni Staunovo ise saldırıların giderek sıklaştığını, bunlardan birinin kalıcı bir kesintiye yol açabilecek kadar kritik olabileceğini söyledi.
Ukrayna’nın aynı gün Saratov bölgesindeki bir petrol rafinerisini ve Engels yakınlarındaki bir yakıt depolama tesisini hedef aldığını bildirmesi de risk iştahını baskıladı. Yatırımcılar, son saldırıların Rusya’nın orta vadeli üretim kapasitesini ne ölçüde etkileyeceğini değerlendirmeye çalışıyor.
Yaptırımlar ve tankerlerde biriken stoklar takip ediliyor
Batı’nın Rus enerji ticaretine yönelik adımları da piyasayı yakından etkiliyor. İngiltere, Bulgaristan’daki Lukoil varlıklarının el değiştirmesi sonrası şirketin iki yerel birimine özel lisans tanıdı. ABD ise Rosneft ve Lukoil ile yapılan işlemleri yasaklayan yeni yaptırımlar uyguluyor. Washington’ın bu kararı, Rus petrolünün küresel akışını daha da zorlaştırıyor.
JPMorgan, yaptırımlar nedeniyle tankerlerde biriken petrolün yaklaşık 1,4 milyon varil/gün seviyesine ulaştığını belirtiyor. Bankaya göre şirketlerin 21 Kasım sonrası tedariki tamamen kesmesi, sevkiyatların boşaltılmasını çok daha güç hale getirebilir.
ABD’deki petrol üretim cephesinde ise sınırlı bir hareketlilik görüldü. Baker Hughes verilerine göre petrol sondaj kulesi sayısı geçen hafta üç adet arttı ve 417’ye yükseldi. Bu artış, piyasada arz dengesine ilişkin kısa vadeli beklentileri sınırlı biçimde etkiliyor.
