BIST Gıda Endeksi, tarımdan işlenmiş ürüne uzanan geniş bir alanı kapsayan yapısıyla piyasadaki eğilimlerin en hızlı takip edildiği endekslerden biri olmayı sürdürüyor. Tüketim alışkanlıklarındaki değişim, hammadde maliyetlerindeki hareketlilik ve ihracat pazarlarında yaşanan dalgalanmalar endeksin yönünü doğrudan etkileyen başlıca unsurlar arasında yer alıyor. Endeks kapsamında 45 şirket işlem görürken, bunların 10’unun piyasa değeri 12 milyar TL’nin üzerinde bulunuyor. Bu tablo, sektörün hem ölçek hem faaliyet alanı açısından ne kadar geniş bir yelpazeye sahip olduğunu gösteriyor. En dikkat çeken unsur ise listenin ilk üç sırasında içecek üreticilerinin yer alması oldu. Zirvedeki şirketin piyasa değeri 154 milyar TL seviyesine ulaştı.
Zirvenin sahibi Coca Cola İçecek oldu. Ekonomim’de yer alan habere göre şirket, 153,9 milyar TL piyasa değeriyle listenin en üst sırasında bulunuyor. Geçtiğimiz yıl gelir ve kârdaki düşüşüyle dikkat çeken şirketin 2025 dokuz aylık döneminde satışları yatay bir seyir izledi. Bununla birlikte kârdaki erime devam etti ve dönem sonunda yüzde 26'ya varan bir gerileme yaşandı. Hisse fiyatı son bir ayda yukarı yönlü bir seyir izlese de Temmuz 2024’te test edilen 82,08 TL seviyesinin oldukça gerisinde bulunuyor. Buna rağmen şirketin endekste ilk sırayı koruması, ölçeği ve faaliyet alanının genişliğiyle ilişkilendiriliyor.
Endeksin ikinci sırasında yine içecek üretimiyle öne çıkan Anadolu Efes yer aldı. Şirketin piyasa değeri 85 milyar TL seviyesinde bulunuyor. Rusya’da devam eden kayyum süreci ise şirket için en önemli belirsizlik unsuru olarak öne çıkıyor. Rusya idaresinin ortak girişime atadığı geçici yönetimin iştirakin unvan ve logosunu değiştirmesi, operasyonel katkının önemli ölçüde azalmasına yol açtı. Mülkiyet yapısında bir değişiklik olmasa da söz konusu faaliyetler artık konsolide sonuçlara anlamlı bir katkı sunmuyor. Hisse de Temmuz 2024’te görülen 30,22 TL seviyesinin yarısına yakın bir noktada işlem görerek bu belirsizliği fiyatlamaya devam ediyor.
Sektörün alt basamaklarında ise oldukça zayıf bir görünüm sergileyen şirketler dikkat çekiyor. Ersu Gıda, 661 milyon TL ile gıda sektöründe piyasa değeri en düşük şirket konumunda bulunuyor. Şirket üç yıldır aralıksız zarar açıklıyor. Paylaşılan dokuz aylık bilançoda gelirin yüzde 6 oranında artmasına rağmen net kâr hanesi yine negatif bölgede kaldı. Bu tablo, şirketin operasyonel tarafında sürdürülebilirlik baskısının belirgin biçimde devam ettiğini gösteriyor.
Sektörde ölçekler arasındaki uçurum büyüyor
BIST Gıda Endeksi’nde yer alan şirketler karşılaştırıldığında sektörün iki farklı yapıya ayrıldığı görülüyor. Bir tarafta yüksek hacimli üretim yapan ve geniş bir coğrafyada operasyon yürüten içecek devleri yer alırken, diğer tarafta daha dar bir segmentte faaliyet göstermesine rağmen maliyet baskısı nedeniyle zorlanan şirketler bulunuyor. İlk üç sıranın içecek üreticileri tarafından paylaşılması, sektör içindeki ağırlık merkezinin değişmediğini gösteriyor.
Endekste görünüm dalgalı seyrediyor
Gıda sektöründe maliyetlerin yüksek seyri, döviz kurlarındaki oynaklık ve küresel talepteki yavaşlama, endeks genelinde fiyatlamaları etkileyen temel unsurlar olmaya devam ediyor. Şirketler arasındaki performans farkı belirginleşirken, hem ölçek hem de faaliyet alanı açısından geniş bir dağılımın bulunduğu görülüyor. Bu nedenle endeks, diğer sektörlere göre daha heterojen bir yapı sergiliyor.
Gıda şirketlerinin yol haritası yeniden şekilleniyor
Küresel tedarik zincirindeki değişimler, iç piyasadaki talep koşulları ve şirketlerin maliyet yönetimi stratejileri, önümüzdeki dönemde gıda endeksinin yönünü belirleyecek temel başlıklar olacak. İçecek şirketlerinin güçlü konumunu koruması beklenirken, düşük ölçekli üreticiler açısından finansal istikrarın kritik bir unsur olduğu görülüyor. Böylece endeks genelindeki ayrışmanın bir süre daha devam etmesi olası görünüyor.
