Küresel otomobil üreticileri, Çin’in yaklaşan ihracat kontrolleri öncesinde hayati öneme sahip nadir toprak elementlerini temin etmekte zorlanıyor. Üreticiler, bu durumun tedarik zincirlerinde aksamalara ve bazı fabrikalarda üretimin geçici olarak durmasına yol açabileceği endişesini taşıyor.
Nadir topraklar otomotiv üretimi için kritik önemde
Nadir toprak mıknatısları, otomobillerin yan aynaları, hoparlörleri, yağ pompaları, silecekleri ve sensörleri gibi birçok bileşeninde kullanılıyor. Elektrikli araçlarda ise bu elementlerin rolü çok daha büyük. Çin, küresel nadir toprak madenciliğinin yüzde 70’ine, rafinasyon kapasitesinin yüzde 85’ine ve mıknatıs üretiminin yüzde 90’ına sahip.
Yeni ihracat kontrol listesinde otomobil yapımında da kullanılan iterbiyum, holmiyum ve europiyum gibi elementler yer alıyor. Çinli tedarikçilerin 8 Kasım’da yürürlüğe girecek yeni düzenleme öncesi siparişleri yetiştirmekte zorlandığı bildiriliyor.
Avrupa ve ABD alternatif kaynak arayışında
Alman metal tozu tedarikçisi NMD’nin CEO’su Nadine Rajner, müşterilerin Çin dışındaki tedarikçileri tercih ettiğini ancak rafinasyon kapasitesinin sınırlı olduğunu belirtti. Rajner, ağır nadir toprak elementlerinde Çin’in küresel rafinasyon kapasitesinin yüzde 99,8’ini kontrol ettiğini vurguladı.
Avrupa’da geri dönüşüm girişimleri henüz sınırlı ölçekte yürütülüyor. Renault destekli Fransız şirket Neutral, yılda 400.000 aracı geri dönüştürerek nadir toprak elementlerini yeniden kazanıyor. Şirketin CEO’su Jean-Philippe Bahuaud, bu faaliyetlerin ölçeğini büyütmenin temel zorluk olduğunu ifade etti.
Tedarik zincirinde baskı artıyor
Yeni kontroller öncesi Çinli ihracatçılara yoğun sipariş geldiği bildiriliyor. Ancak sevkiyat süresi ve stok yetersizliği, Avrupa’daki üreticiler için darboğaz riskini artırıyor. Bosch, Hyundai ve Toyota gibi üreticiler, nadir toprak stoklarını artırmaya çalışsa da kaynakların büyük kısmı halihazırda tükenmiş durumda.
Toyota Motor’un üst düzey yöneticisi Ryan Grimm, “İki ay içinde tüm otomotiv endüstrisini durdurabilirler” ifadesini kullandı. Bosch’un Avrupa Başkanı Bruno Gahery ise şirketlerin son tarihten önce “yoğun stoklama” yaptığını söyledi.
Nadir toprak içermeyen motor çalışmaları hız kazandı
Otomobil üreticileri, bağımlılığı azaltmak amacıyla nadir toprak içermeyen motorlar üzerinde çalışıyor. General Motors, BMW, ZF, BorgWarner ve Renault bu alanda yeni teknolojiler geliştiriyor. İngiltere merkezli Monumo şirketi ise yapay zeka tabanlı simülasyonlarla motorlardaki nadir toprak kullanımını yüzde 24 azalttı.
Bununla birlikte uzmanlar, bu motorların yaygınlaşmasının yıllar alacağını ve Çin’in fiyatları düşük tutarak bu girişimleri zorlaştırabileceğini belirtiyor. SC Insights kurucusu Andy Leyland, “Çinliler her zaman fiyat rekabetinde önde olabilir” dedi.
Uzmanlar: Çin kontrolü sürdürmekte kararlı
Tedarik zinciri uzmanlarına göre, Çin nadir toprak arzı üzerindeki etkisini korumaya devam edecek. Tradium yöneticisi Jan Giese, “İhracat kontrollerinin sonu bu değil” diyerek Pekin’in stratejik avantajını kullanmayı sürdüreceğini ifade etti.
