Ortadoğu’da yıllardır süren gerginlik, 14 Haziran Cumartesi sabahı sıcak savaşa dönüştü. İsrail, İran’ın nükleer silah üretmesini engellemek amacıyla başlattığı geniş çaplı hava saldırısıyla İran’ın kritik askeri ve nükleer altyapılarını hedef aldı. Bu saldırılara Tahran yönetimi anında yanıt verdi ve İsrail’e yüzlerce balistik füze gönderdi.
İsrail’in farklı şehirlerinde sirenler çalarken, Tel Aviv ve Kudüs’te patlamalar duyuldu. İran'ın füzeleri bazı yerleşim alanlarına isabet ederken, İsrail'in hava savunma sistemleri onlarca saldırıyı havada imha etti.
İran’ın nükleer tesisleri hedefte: Natanz’ta ağır hasar
İsrail'in saldırılarında özellikle İran'ın nükleer tesislerine odaklandığı bildirildi. İsrail kaynaklarına göre Natanz yer altı zenginleştirme tesisi ağır şekilde hasar gördü. BM nükleer gözlemcisi Rafael Grossi de Cuma günü Güvenlik Konseyi’ne yaptığı bilgilendirmede, Natanz’daki pilot zenginleştirme tesisinin "büyük ölçüde imha edildiğini" ifade etti.
İran'ın Fars ve Tasnim ajansları, saldırılarda Tahran yakınlarındaki Mehrabad Havalimanı'nın da hedef alındığını ve bölgede patlamaların meydana geldiğini duyurdu. Havalimanı, İran’ın askeri hava kuvvetleri için kritik öneme sahip bir üs konumunda.
Saldırılar sivilleri vurdu, can kayıpları arttı
İsrail’in ambulans servisinden yapılan açıklamaya göre, füze saldırısı sonucu evlerinin yakınına füze isabet eden bir erkek ve bir kadın hayatını kaybetti. Yaralı sayısının ise onlarca olduğu bildirildi. Tel Aviv’in güneyindeki Rişon Lezion’da bazı binalar yıkıldı; kurtarma ekipleri enkaz altında kalanları arama çalışmalarına devam ediyor.
Öte yandan, Filistin Kızılayı, İran destekli Husi milislerin Yemen’den attığı bir füzenin Batı Şeria’da üçü çocuk beş Filistinlinin ölümüne neden olduğunu açıkladı. Bu gelişme, çatışmanın sadece İran ve İsrail ile sınırlı kalmayabileceğini gösteriyor.
İran: İsrail artık hiçbir yerde güvende değil
İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, İsrail’i doğrudan savaş başlatmakla suçladı. İran’ın BM Temsilcisi Emir Said İravani, İsrail’in hava saldırılarında aralarında üst düzey askeri yetkililerin de bulunduğu en az 78 kişinin öldüğünü, çoğu sivil 320’den fazla kişinin yaralandığını açıkladı.
İranlı üst düzey bir yetkili, "İsrail’de hiçbir yer güvenli değil. İntikamımız ağır olacak," ifadeleriyle Tahran’ın bu saldırılara devam edeceği sinyalini verdi.
ABD, İsrail’e destek verdi; Umman’daki müzakereler belirsizlikte
İsrail’in operasyonuna kısmen destek veren ABD, İran’a gönderilen füzelerin bazılarını düşürmeye yardımcı olduğunu açıkladı. İki üst düzey ABD'li yetkili, bölgedeki savunma sistemlerinin aktif hale getirildiğini ve bazı füzelerin İsrail’e ulaşmadan etkisiz hale getirildiğini söyledi.
Öte yandan, ABD ile İran arasında nükleer program konusunda yapılması beklenen görüşmelerin kaderi belirsiz hale geldi. Görüşmelerin Pazar günü Umman’da yeniden başlaması bekleniyordu ancak İran Dışişleri Bakanlığı, “ABD, Siyonist rejimin İran’a saldırmasına göz yumarak müzakereyi sabote ediyor” açıklamasıyla katılmama sinyali verdi.
Trump’tan diplomatik uyarı: “Hâlâ geç değil”
Eski ABD Başkanı Donald Trump, sürece dair yaptığı açıklamada, "İsrail’in saldırılarını durdurması ve İran’ın nükleer programıyla ilgili yeni bir anlaşmaya varılması için hâlâ geç değil" dedi. Trump, 2018’de tek taraflı olarak çıktığı nükleer anlaşmanın yerine daha güçlü bir düzenleme yapılabileceğini savundu.
Ancak İran yönetimi, Trump’ın açıklamalarını ciddiye almadı. Tahran, ABD’nin eylemleri ile söylemlerinin çeliştiğini vurgulayarak müzakere kapısının neredeyse kapandığını belirtti.
Ortadoğu savaşın eşiğinde mi?
İsrail’in daha önce Gazze’deki Hamas güçlerini ve Lübnan’daki Hizbullah’ı etkisiz hale getirmesinin ardından, İran’la doğrudan çatışmaya girmesi, daha geniş bir bölgesel savaşın fitilini ateşlemiş olabilir. Uzmanlara göre, İran’ın bölgedeki vekil güçleri olan Husi milisleri, Hizbullah ve Şii milislerin devreye girmesiyle çatışma daha da yayılabilir.
Uluslararası toplum taraflara itidal çağrısı yaparken, dünya piyasalarında da kriz sinyalleri hissedilmeye başlandı. Petrol fiyatlarında yükseliş, güvenli liman olarak görülen altına olan talepte artış yaşanıyor.