Anayasa Mahkemesi, döviz, kıymetli maden ve taşlar gibi belirli kıymetlerin izinsiz olarak ülkeye sokulması ya da yurtdışına çıkarılması halinde uygulanan "rayiç bedel kadar para cezası" hükmünü iptal etti. Yüksek Mahkeme, kararın 9 ay sonra yürürlüğe girmesine hükmetti.
Sabit ceza uygulaması mülkiyet hakkını ihlal ediyor
Kararın gerekçesinde, 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’un 3. maddesinin 2. fıkrasının, mülkiyet hakkına ölçüsüz müdahale içerdiği vurgulandı. AYM, düzenlemenin sabit oranda idari para cezası öngördüğünü, bu nedenle hakimin olayın koşullarını değerlendirme yetkisini ortadan kaldırdığını belirtti.
Hakim inisiyatifi olmadan verilen cezalar orantısız bulundu
Yüksek Mahkeme, sabit ceza uygulamasının kişiye "aşırı külfet" yüklediğini ve somut olayın şartlarına göre farklılaştırılamadığını ifade etti. Kararda, “kusur derecesi, paranın kaynağı, meşru amaca verilen zarar gibi kriterlerin değerlendirilmemesi” hukuki güvenlik ve ölçülülük ilkesine aykırı bulundu.
Gerekçede ekonomik güvenlik vurgusu da yer aldı
AYM, kararında ekonomik güvenliğin ve kamu düzeninin korunmasının devletin görevi olduğunu hatırlattı. Ancak bu amaçla getirilen yaptırımların orantılı ve denetlenebilir olması gerektiği uyarısında bulundu. Böylece kanunun iptaliyle birlikte cezaların bireyselleştirilmesinin önü açılmış oldu.
Karar 9 ay sonra yürürlüğe girecek
Anayasa Mahkemesi, iptal hükmünün hemen değil, 9 ay sonra yürürlüğe girmesini kararlaştırarak, yasa koyucuya yeni düzenleme yapması için süre tanıdı. Bu süre zarfında mevcut ceza hükümleri uygulanmaya devam edecek.
