Dünya gazetesi yazarı Naki Bakır, bugünkü köşe yazısında emeklilerin ekonomik kaybını gözler önüne serdi. Artan enflasyonun etkisiyle SSK, BAĞ-KUR ve memur emeklilerinin alım gücü ciddi biçimde düştü. Temmuzda yapılacak zamlar, sadece bu kaybı telafi etmeye yetecek.
Emekli zamları enflasyona yenik düştü
2024 yılının ilk beş ayında TÜFE yüzde 15,09 oranında arttı. Bu artış, yılbaşında yüzde 15,75 zam alan SSK ve BAĞ-KUR emeklilerinin maaşlarını neredeyse sıfırladı. Ocak ayında 115,75 birime yükselen reel değer, mayıs sonunda 100,6 seviyesine indi. Yani alım gücü neredeyse yılbaşına dönmüş durumda.
Memur emeklilerinin durumu ise daha kötü. Ocak ayında yüzde 11,54 zam alan memurlar, beş aylık enflasyon sonrasında reel olarak 2024 Aralık düzeyinin yüzde 3,1 altına indi. Başka bir deyişle 100 birimlik alım gücü, 96,9’a geriledi.
Emekli maaşı ile asgari ücret arasındaki fark açıldı
Naki Bakır’ın aktardığına göre, emekli maaşları ile asgari ücret arasındaki makas son on yılda emekliler aleyhine tamamen değişti. 2014’te ortalama emekli maaşı, asgari ücretin yüzde 126’sı düzeyindeydi. Ancak bu oran 2024’te yüzde 82,4’e, 2025 ilk çeyrekte ise yüzde 81,8’e geriledi.
Bu süreçte ortalama asgari ücret 869 TL’den 22 bin 104 TL’ye çıkarken, ortalama emekli aylığı 1.095 TL’den 18 bin 75 TL’ye ulaştı. Ancak oransal olarak emekli aylıkları, asgari ücretin gerisinde kaldı.
En düşük emekli maaşı da alım gücünü kaybetti
Yılbaşında 14 bin 469 TL olarak belirlenen en düşük emekli maaşı, beş aylık enflasyon nedeniyle alım gücü olarak 12 bin 472 TL’ye düştü. Emekliler, reel bazda sürekli bir yoksullaşma süreci yaşıyor.
Bu arada SGK verilerine göre emekli sayısı 2014'te 10,2 milyonken, 2024 itibarıyla 16 milyonu aştı. Bu artış maaşlar üzerindeki yükü de artırıyor. 2014’te toplam 134,4 milyar TL olan emekli ödemesi, 2024’te 2,67 trilyon TL’ye çıktı.
Temmuz zammı kayıpları ancak telafi edecek
SSK ve BAĞ-KUR emeklileri, temmuzda ocak-haziran enflasyonu kadar zam alacak. İlk beş ayda yüzde 15,09 gerçekleşti. Haziranda enflasyon yüzde 2 olursa zam oranı yüzde 17,4'e çıkacak.
Memur ve emekliler için ise yüzde 5'lik toplu sözleşme zammına ek olarak enflasyon farkı eklenecek. Mevcut durumda bu fark yüzde 8,6. Haziran enflasyonu yüzde 2 olursa toplam zam yüzde 16’yı geçecek. Ancak bu artışlar sadece reel olarak 2024 sonundaki düzeye dönüş anlamına geliyor.
Dolar bazında asgari ücret arttı, emekli maaşları yerinde saydı
2014’te ortalama emekli maaşı dolar bazında SSK’da 500,4 dolarken 2025’te 478,9 dolara geriledi. BAĞ-KUR’da ise 365,2 dolardan 366,9 dolara sınırlı artış gözlendi. Memur emeklilerinin dolar bazında maaşı 668,5 dolardan 671,5 dolara çıktı.
Buna karşılık asgari ücrette büyük artış yaşandı. 2014’te 396,8 dolar olan ortalama net asgari ücret, 2025’te 596,6 dolara ulaştı.
Ara zam yapılmazsa erime sürecek
Yıl başında 22 bin 104 TL’ye yükseltilen asgari ücretin, beş aylık enflasyonla reel değeri 19 bin 206 TL’ye geriledi. Eğer temmuzda ara zam yapılmazsa, yılın kalanında yaşanacak enflasyon bu değeri daha da aşındıracak.
Merkez Bankası yıl sonu enflasyon tahmininin üst bandı olan yüzde 29’un gerçekleşmesi hâlinde, yıl başındaki reel seviyeye ancak yaklaşılabilecek. Ancak bu bile alım gücünde bir iyileşme sağlamayacak.
