ABD'nin ithal uçak ve uçak parçalarına yüzde 10 oranında vergi uygulama hazırlığı, başta Avrupa Birliği olmak üzere beş ülke ve önde gelen havacılık şirketlerinden güçlü itirazlarla karşılaştı.
Ticaret Bakanlığı’nın yayımladığı belgeler, AB ile birlikte Kanada, Çin, Japonya, Meksika ve İsviçre'nin, bu tarifelerin sektöre yaratacağı olumsuz etkiler nedeniyle endişeli olduğunu ortaya koydu. Eleştirilerin odak noktasında, 1979 tarihli Sivil Uçak Anlaşması’nın sağladığı gümrüksüz ticaret rejiminin korunması yer alıyor.
Uluslararası ticaret fazlası tehlikede
Uçak üreticileri ve havayolları, ABD'nin sektördeki yıllık 75 milyar dolarlık ticaret fazlasını riske atacağını savunuyor. Avrupa Birliği, ABD ile güvenilir ortaklık vurgusu yaparken, "Ticarette kısıtlayıcı uygulamalardan kaçınılmalı" ifadelerine yer verdi.
Özellikle Çin, hiçbir ülkenin yerli üretimini yabancı rekabeti bastırarak geliştirmemesi gerektiği uyarısında bulundu. Çin’in bu çıkışı, ABD’nin yerli havacılık sanayisini destekleme motivasyonunu açıkça hedef alıyor.
Boeing ve Airbus'tan ortak itiraz
Boeing, İngiltere ile yapılan ve uçaklara gümrüksüz işlem hakkı tanıyan anlaşmayı örnek göstererek, bu modelin genişletilmesini önerdi. Airbus Americas CEO’su Robin Hayes ise, “Bugün dünyada tamamen yerli bir tedarik zinciri kurmak ne gerçekçi ne de ekonomik” sözleriyle küresel iş birliğine işaret etti.
ABD’de faaliyet gösteren havayolu firmaları ve büyük ticaret birlikleri, bilet fiyatlarının artması, tedarik zinciri aksaklıkları ve havacılık güvenliği gibi riskleri gerekçe göstererek yeni tarifelere karşı çıktı.
Sendikalar destek veriyor, istihdam düşüşte
Öte yandan, 10 bin havacılık işçisini temsil eden Birleşik Otomotiv İşçileri sendikası, gümrük vergilerini destekliyor. Sendikaya göre, sektördeki istihdam 1990'daki 850 bin seviyesinden 2024’te 510 bine geriledi ve bu düşüşü durdurmak için korumacı politikalar şart.
ABD Ticaret Bakanlığı, tarifeleri değerlendirmek amacıyla “Bölüm 232” kapsamında ulusal güvenlik soruşturması başlattı. Bu süreç, ileride daha yüksek vergi kararlarına zemin oluşturabilir.
