Goldman Sachs, nadir toprak elementleri ve kritik minerallerin tedarik zincirlerinde Çin'e bağımlılığın sürdüğünü belirterek, bu durumun arz kesintileri ve ekonomik kayıplar açısından ciddi riskler taşıdığını bildirdi. Çin, 9 Ekim'de nadir toprak ihracat kontrollerini genişletti ve yeni kısıtlamalar getirdi.
Madencilik ve rafinasyonda Çin baskınlığı sürüyor
Goldman Sachs tarafından yayınlanan rapora göre, Çin küresel nadir toprak madenciliğinin yüzde 69’unu, rafinasyonun ise yüzde 92’sini kontrol ediyor. Mıknatıs üretimindeki payı ise yüzde 98 düzeyinde bulunuyor. Bu üstünlük, küresel teknolojik üretim zincirlerinin Çin'e bağımlılığını artırıyor.
Nadir topraklar stratejik sektörler için vazgeçilmez
Nadir toprak elementleri, yüksek teknoloji, savunma, yapay zeka ve batarya sektörleri gibi alanlarda temel girdiler arasında yer alıyor. 2024 yılında pazar büyüklüğü 6 milyar dolar olan nadir toprak sektöründe yaşanacak yüzde 10’luk bir arz kesintisinin, 150 milyar dolarlık ekonomik üretim kaybına ve enflasyonist baskıların artmasına neden olabileceği öngörülüyor.
İhracat kısıtlamaları genişleyebilir
Goldman Sachs, samaryum, lutesyum, terbiyum ve grafit gibi elementlerin ihracat kısıtlamalarına karşı özellikle hassas olduğunu vurguladı. Havacılık ve savunma alanında kullanılan samaryum, küresel üretim zincirleri için kritik önem taşıyor. Banka ayrıca, seryum ve lantan gibi elementlerin de gelecekteki kısıtlama listelerinde yer alabileceğini belirtti.
Bağımsız tedarik zincirlerinin önündeki engeller
Rapora göre, ülkelerin Çin dışı bağımsız nadir toprak zincirleri kurma çabaları jeolojik, teknolojik ve çevresel zorluklarla karşılaşıyor. Çin ve Myanmar dışındaki ağır nadir toprak rezervleri sınırlı kalırken, yeni madenlerin faaliyete geçmesi sekiz ila on yıl sürebiliyor. Rafinasyon altyapısı için ise en az beş yıl gerekli görülüyor.
Batılı üreticiler çözüm arıyor ancak bağımlılık sürüyor
Lynas Rare Earths ve Solvay gibi üreticilerin kıtlığı azaltma potansiyeline sahip olduğu belirtiliyor. Ancak Çin, rafinasyon kapasitesi ve kritik hammadde arzı üzerindeki kontrolünü koruyor. Çin dışı mıknatıs üretimi ABD, Japonya ve Almanya’da artış gösterse de, üretim Çin’den gelen girdilere bağımlı olmaya devam ediyor.
Yatırımcılar için stratejik sektör uyarısı
Goldman Sachs, nadir toprak sektöründeki arz kesintilerine karşı yatırımcıların dikkatli olması gerektiğini vurguladı. Iluka Resources, Lynas Rare Earths ve MP Materials gibi şirketlerin sektörde kilit konumda olduğu ifade edildi. Özellikle Neodim-Praseodim Oksit (NdPrO) arzında açık riski öne çıkıyor.
Emtia piyasalarında artan jeopolitik riskler
Banka, nadir toprakların ötesinde, kobalt, petrol ve doğal gaz gibi diğer emtiaların da jeopolitik gerginlikler nedeniyle benzer arz kesintileriyle karşı karşıya kalabileceği uyarısında bulundu. Bu durumun küresel emtia piyasalarında fiyat oynaklığını artırabileceği belirtiliyor.
