Çin’in lider güneş paneli üreticileri, yıllar süren yoğun yatırım hamlesinin ardından sert bir daralmayla karşı karşıya. Aşırı kapasite, düşük talep ve fiyatlarda tarihi düşüş, sektörü adeta kilitledi.
2020–2023 yılları arasında Çin hükümetinin stratejik destek sunduğu güneş panelleri, elektrikli araçlar ve batarya gibi sektörler, devasa fabrikalarla büyüdü. Ancak arzın talebi ikiye katlamasıyla birlikte, fiyatlar keskin biçimde geriledi.
Sektör 60 milyar dolar zarar etti
Fiyat savaşları, şirket bilançolarında büyük yaralar açtı. 2023 yılında güneş enerjisi sektörü toplamda 60 milyar dolara yakın zarar bildirdi. ABD'nin Güneydoğu Asya’daki Çin bağlantılı fabrikalara uyguladığı gümrük tarifeleri de ihracatı baskı altına aldı.
Dev üreticiler ürün fiyatlarını düşürmek zorunda kalırken, bu durum hem kâr marjlarını eritti hem de sürdürülebilirliği tehdit etmeye başladı.
Pekin'den OPEC benzeri yapı hazırlığı
Devlet destekli büyük polisilikon üreticisi GCL, sektördeki öncü şirketlerin arz ve fiyat kontrolü için OPEC benzeri bir yapı oluşturmayı hedeflediğini duyurdu. Ayrıca düşük kaliteli kapasitenin satın alınıp kapatılması için 50 milyar yuanlık bir fon kurulması planlanıyor.
Bu gelişmelerin ardından Temmuz ayında polisilikon fiyatlarında yaklaşık %70’lik artış yaşandı. Ancak panel fiyatları hâlâ baskı altında.
Yerel yönetimler üretimi durdurmak istemiyor
Çin’in doğusundaki üretim merkezi Anhui’de yerel yöneticiler, bazı şirketlere yeni üretim hattı kurmamaları ve düşük verimli hatları kapatmaları yönünde telkinde bulundu. Ancak uzmanlar, yerel yönetimlerin istihdam ve ekonomik büyüme kaygıları nedeniyle bu sürece direndiğine dikkat çekiyor.
Trina Solar Yönetim Kurulu Başkanı da, Şubat ayında gelen resmi uyarıya rağmen birçok yeni projenin yıl içinde başlatıldığını açıkladı. Bu durum, merkez yönetimin müdahale etmekte zorlandığını gösteriyor.
Kârlılık için üretim kapasitesinin %30’u tasfiye edilmeli
Jefferies analisti Alan Lau, sektörün sağlıklı bir yapıya kavuşması için üretim kapasitesinin en az %20-30’unun devre dışı bırakılması gerektiğini ifade ediyor. Lau, “Çin’de hiçbir sektörde bir buçuk yıldır genel düzeyde nakit kaybı yaşanmamıştı. Bu çok sıra dışı bir durum” dedi.
2023'te 87 bin kişi işten çıkarıldı
Krizin insan kaynağına etkisi de oldukça ağır oldu. Longi Green Energy, Trina Solar, Jinko Solar, JA Solar ve Tongwei gibi sektör devleri, 2023 yılı boyunca toplamda yaklaşık 87 bin çalışanını işten çıkardı. Bu sayı, şirketlerin ortalama iş gücünün üçte birine karşılık geliyor.
İşten çıkarmaların büyük bölümü kamuya açıklanmadı. Sadece Longi, %5’lik bir küçülmeyi doğruladı. Analistlere göre, bazı personel çıkışları doğrudan işten çıkarma olmasa da maaş ve saat kesintileriyle dolaylı yollarla gerçekleştirildi.
Çin’de istihdam, sosyal istikrarın temel unsurlarından biri olarak görülürken, bu gelişme Pekin yönetimi için politik açıdan oldukça hassas bir tabloyu ortaya koyuyor.
