Bu hafta Londra’da düzenlenecek ABD-Çin ticaret görüşmeleri, iki ülke arasındaki kırılgan ateşkesi tehdit eden yeni anlaşmazlıkların gölgesinde gerçekleşecek. Görüşmelerin odağında gümrük tarifeleri, teknoloji ihracatları ve öğrenci vizeleri bulunuyor.
Geçtiğimiz ay Cenevre’de varılan ve iki ülkenin %100’ün üzerindeki tarifeleri 90 günlüğüne askıya almasını içeren anlaşmaya rağmen, ilişkiler hızla yeniden gerildi.
Huawei ve yapay zeka çipleri yeni kriz yaratıyor
Gerilimin fitilini ABD Ticaret Bakanlığı’nın Huawei'nin Ascend AI çiplerinin ihracat kontrollerini ihlal edebileceğine dair uyarısı ateşledi. Kılavuza göre bu çipler, Çin'e yönelik kısıtlamalara rağmen Amerikan teknolojisi kullanılarak geliştirilmiş olabilir.
Bu açıklama, Çin tarafında sert bir tepkiyle karşılandı. Pekin yönetimi, ABD’nin son yıllarda Çinli şirketlerin gelişmiş yarı iletken teknolojilerine erişimini engellemeye çalıştığını hatırlatarak bu adımı "provokatif" olarak nitelendirdi.
Nadir toprak elementleri Çin’in elindeki güçlü kart
Çin'in ticaret alanındaki en büyük kozlarından biri nadir toprak elementleri. Bu elementler, elektrikli araçlardan savunma sanayine kadar birçok kritik sektörde vazgeçilmez.
Nisan ayında Çin, bu elementlerin ihracatını lisansa bağlayarak küresel üretim zincirlerinde endişeye yol açtı. Ortaya çıkan kıtlık, bazı otomobil üreticilerini üretimi durdurma noktasına getirdi.
Trump, Çin’e sosyal medya üzerinden yönelttiği eleştirilerde bu konuya doğrudan değinmese de, Pekin’in bu alandaki düzenlemeleri Batı’daki şirketler tarafından yakından izleniyor.
Öğrenci vizeleri krizi görüşmeleri gölgeliyor
ABD'nin Çinli öğrencilere yönelik yeni vize kısıtlamaları, iki ülke arasındaki gerilimi ticaretin ötesine taşıdı. ABD, özellikle yapay zeka gibi stratejik alanlarda eğitim gören veya Çin Komünist Partisi ile bağlantılı olduğu düşünülen öğrencilerin vizelerini iptal etmeye hazırlanıyor.
Bu adım, Pekin tarafından Cenevre'deki 90 günlük ticaret mutabakatına aykırı bir hamle olarak değerlendirildi. Çin Ticaret Bakanlığı, ABD’yi "tek taraflı sürtüşmeler yaratmakla" suçladı.
2023-24 eğitim döneminde ABD'de öğrenim gören Çinli öğrenci sayısı 270 bini aşmış durumda. Yeni vize politikaları bu sayının önemli ölçüde düşmesine neden olabilir.
Londra’daki toplantı kritik bir dönemeç
ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick’in Londra görüşmelerine katılması, Washington'un Çin'in ihracat kontrolleri konusundaki endişelerini dinlemeye açık olduğunu gösteriyor. Ancak görüşmelerin seyri, teknoloji transferleri ve öğrenci vizeleri gibi konuların ne kadar yapıcı ele alınacağına bağlı olacak.
Çin’in ticaret kozlarını nasıl oynayacağı ve ABD’nin bu hamlelere nasıl yanıt vereceği, sadece iki ülke değil, küresel tedarik zincirleri açısından da belirleyici olacak.