ABD Başkanı Donald Trump, Çin’e yönelik yeni ticaret önlemleri açıklayarak iki ülke arasındaki ekonomik gerginliği yeniden artırdı. Trump, Çin mallarına yüzde 100 ek gümrük vergisi getireceğini ve Devlet Başkanı Şi Jinping ile yapılması planlanan görüşmeyi iptal edebileceğini söyledi.
ABD-Çin ticaret gerilimi yeniden gündemde
Trump, Çin’i “ticarette olağanüstü agresif” davranmakla suçladı. Truth Social üzerinden yaptığı açıklamada, Çin’in eylemlerine bağlı olarak yeni önlemlerin 1 Kasım’dan itibaren veya daha erken uygulanabileceğini belirtti. Önlemler arasında Çin menşeli ürünlere geniş kapsamlı ihracat kontrolleri yer alıyor.
Pekin’in ihracat kısıtlamalarına Washington’dan tepki
Çin yönetimi hafta içinde nadir toprak elementleri ve kritik minerallerin ihracatına lisans zorunluluğu getirmişti. Bu adım, küresel tedarik zincirini etkileyebilecek nitelikte görülüyor. Trump, Çin’in bu kararına karşılık olarak Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği Forumu kapsamında yapılması beklenen Xi görüşmesini iptal edebileceğini dile getirdi.
Piyasalar sert tepki verdi
Trump’ın açıklamalarının ardından ABD borsalarında sert düşüş yaşandı. S&P 500 endeksi yüzde 2,7 gerileyerek Nisan ayından bu yana en büyük günlük kaybını verdi. Nasdaq Composite yüzde 3,6 düştü. ABD tahvil getirileri gerilerken dolar, diğer para birimlerine karşı yüzde 0,7 değer kaybetti.
İki ülke arasında ticaret savaşı riski artıyor
Trump yönetimi bu yılın başlarında Çin mallarına yüzde 145 vergi uygulamış, Pekin ise buna yüzde 125 vergiyle karşılık vermişti. Yeni önlemler, ticaret savaşının yeniden alevlenmesi riskini gündeme getiriyor. Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü’ne göre ABD’nin Çin’den ithalata uyguladığı ortalama gümrük vergisi yüzde 58, Çin’in ABD mallarına uyguladığı oran ise yaklaşık yüzde 37 seviyesinde.
Küresel tedarik zinciri üzerindeki etkiler
Çin’in nadir toprak elementlerinde sahip olduğu hakimiyet, ABD’nin yarı iletken ve savunma sektörlerinde stratejik risk oluşturuyor. Uzmanlar, ABD’nin çip ihracatına lisans zorunluluğu getiren politikalarını genişleterek karşılık verebileceğini belirtiyor. Hazine Bakanı Scott Bessent, bu gelişmelerin fiili bir ticaret ambargosuna dönüşme riski taşıdığı konusunda uyarıda bulunmuştu.
Diplomatik temaslar belirsizlik içinde
ABD ve Çin müzakerecileri, bu yılın başında ticaret gerilimini azaltmak için bir dizi görüşme yapmıştı. Ancak Çin’in yeni ihracat kısıtlamaları, Kasım ortasında sona erecek mevcut ateşkesi tehlikeye soktu. Trump’ın açıklamaları, Xi ile yapılması planlanan görüşmenin iptal edilmesi halinde diplomatik sürecin yeniden çıkmaza girebileceğini gösteriyor.
