Halk sağlığında yapay zekanın somut katkıları
Kurumsal şirketler yapay zekayı övse de, sağlık sektörü bu teknolojinin gerçek faydalarının görüldüğü alanlardan biri haline geliyor. Doğruluk ve verimlilik taleplerinin yüksek olduğu halk sağlığı alanında üretken yapay zeka, hasta sonuçlarını ve hizmet kalitesini dönüştürme potansiyeli taşıyor.
Erken teşhis ve önleyici sağlık çözümleri
Yapay zekanın en büyük katkısı, yaşamı tehdit eden hastalıkların erken ve doğru tespiti olabilir. Microsoft’un geliştirdiği teşhis aracı, karmaşık rahatsızlıkları tespit etmede doktorlardan dört kat daha başarılı olduğunu duyurdu. Avrupa Moleküler Biyoloji Laboratuvarı’nın geliştirdiği Delphi-2M adlı sistem ise, bireylerin yıllar sonra yakalanabileceği binlerce hastalığı tahmin edebilecek kapasitede olduğunu gösterdi.
Hastanelerde tanı, tedavi ve cerrahi süreçlerde dönüşüm
Röntgen, tomografi ve MR görüntülerinin analizinde kullanılan yapay zeka sistemleri tanı sürecini hızlandırırken, robotik cerrahi uygulamaları operasyonlardaki hassasiyeti artırıyor. Laboratuvar ortamında ise büyük dil modelleri ilaç geliştirme süreçlerine katkı sunuyor. Bu teknolojiler sağlık profesyonellerini destekleyerek daha fazla hastaya erişimi mümkün kılıyor.
İdari yüklerin azaltılması maliyetleri düşürebilir
Yapay zeka, klinik dışı alanlarda da etkin rol oynuyor. ABD merkezli Commonwealth Fund, evrak süreçlerinin kişi başı sağlık harcamalarının %30’unu oluşturduğunu belirtiyor. Yapay zeka destekli konuşma işleme sistemleri sayesinde tıbbi notların otomatik hazırlanması mümkün hale geldi. Londra’daki Great Ormond Street Hastanesi’nin çalışması, bu alandaki teknolojilerin dokümantasyon süresini yarı yarıya azalttığını ortaya koydu.
Sağlık sistemleri için sürdürülebilirlik fırsatı
Yaşlanan nüfus ve artan kronik hastalık oranları, sağlık maliyetlerini baskı altında tutarken, kamu bütçeleri üzerinde de ek yük oluşturuyor. Dünya Sağlık Örgütü, 2030'a kadar 11 milyon sağlık çalışanı açığı oluşacağını tahmin ediyor. Yapay zekanın verimli kullanımı, bu açığın etkilerini azaltabilir ve sağlık sistemlerinin sürdürülebilirliğine katkı sağlayabilir.
Uygulamada teknik ve kültürel engeller var
Tüm potansiyeline rağmen yapay zekanın sağlık hizmetlerinde yaygınlaşması zaman alıyor. Teknolojinin tıbbi kullanım öncesi sıkı test süreçlerinden geçmesi gerekiyor. Veri gizliliği, uyumsuz sistem altyapıları ve çalışan eğitimi gibi başlıklar, uygulamayı sınırlayan faktörler arasında yer alıyor. Bazı özel sağlık kuruluşlarında ise yüksek hizmet hacmine dayalı gelir modelleri, yapay zeka entegrasyonunu geciktirebiliyor.
İlerleme için ortak çaba gerekli
Yapay zekanın sağlık alanındaki potansiyelinden tam olarak yararlanılabilmesi için kamu otoriteleri, teknoloji şirketleri ve sağlık kuruluşlarının birlikte hareket etmesi gerekiyor. Uygulama, finansman ve mevzuat alanlarında yapılacak iş birlikleri, daha erişilebilir ve etkili sağlık hizmetleri sunulmasını sağlayabilir.
