Yüksek enflasyon ve gelirlerdeki erime, tüketiciyi giderek daha fazla kartlı alışverişe yönlendiriyor. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, kredi kartı ve banka kartlarıyla yapılan alışveriş tutarı 2023’ün ilk yarısında 2 trilyon TL iken, 2025’in ilk yarısında yüzde 40 artışla 2,8 trilyon TL’ye çıktı. Aynı dönemde kredi kartı sayısı 108 milyondan 135 milyona, banka kartı sayısı ise 178 milyondan 214 milyona yükseldi.
Ancak bu artış firmaların maliyetini de büyüttü. Özellikle son iki yıldır yüzde 3’ün üzerinde seyreden POS komisyon oranları, işletmelerin en büyük gider kalemlerinden biri haline geldi. Bankaların yüzde 3-4 arasında değişen komisyon kesintileri, hem ürün fiyatlarını yukarı çekiyor hem de nakit-kart fiyat farkını yaygınlaştırıyor.
Komisyon oranları yüzde 3,5’in üzerinde
TCMB’nin 2023’te yaptığı düzenlemelerle azami komisyon oranı önce yüzde 1,26’dan yüzde 1,81’e, ardından kısa sürede yüzde 3,16’ya çıkarılmıştı. Kasım 2024’te yapılan son düzenleme ile bu oran yüzde 3,56’ya revize edildi. Sektör temsilcileri, bu seviyelerin işletmeleri zorladığını ve kayıt dışılığı artırdığını belirtiyor.
Tüccar: Ticaret yavaşlıyor kayıt dışı artıyor
İstanbul Tüccarlar Kulübü Başkanı İlker Önel, yüksek komisyonların işletmelerin operasyonel maliyetlerini artırarak nihai fiyatlara baskı yaptığını söyledi. Özellikle yüzde 3-4 aralığındaki kesintilerin ticarette nakit yönlendirmeyi artırdığını belirten Önel, “POS komisyon oranlarının makul seviyeye çekilmesiyle hem kayıt dışılık azalır hem de işletmeler nefes alır” dedi.
Yeme içme sektörü: Fiyatlara yansıtıyoruz
İstanbul Ticaret Odası Meclis Üyesi Ebru Koralı ise en çok mağduriyet yaşayan sektörlerden birinin yeme içme hizmetleri olduğunu vurguladı. Büyük zincirlerin bankalarla düşük oranlı anlaşma yapabildiğini, ancak KOBİ’lerin yüksek komisyonlara mahkûm olduğunu ifade eden Koralı, “Bu maliyetleri fiyatlara yansıtmak zorunda kalıyoruz. Zaten gıda enflasyonu yüksekken bu ek yük sektörü daha da zorluyor” diye konuştu.
Akaryakıt bayileri: Komisyon işçilik giderine yetişti
Petrol Ürünleri İşverenler Sendikası (PÜİS) Genel Sekreteri Ali Tutuk, akaryakıt istasyonlarında satışların yüzde 85’ten fazlasının kartla yapıldığını hatırlatarak, “Komisyon gideri artık brüt marjımızın yarısını geçiyor. Eskiden en büyük giderimiz işçilikti, şimdi POS komisyonu neredeyse işçilikle yarışır hale geldi” dedi. Tutuk, kamu bankalarının zaman zaman daha düşük oranlar uyguladığını, ancak bunun tüm sektöre yayılması gerektiğini vurguladı.
Çözüm beklentisi
Reel sektör temsilcileri, hem kayıt dışılığın önlenmesi hem de işletmelerin maliyet yükünün hafifletilmesi için POS komisyon oranlarının yeniden gözden geçirilmesini talep ediyor. Aksi halde fiyatlara baskının süreceği, işletmelerin sermaye sıkıntılarının derinleşeceği belirtiliyor.
Kaynak : Ekonomim
