Güney Kıbrıs’ta, özellikle dağlık ve kırsal bölgelerde ATM eksikliği Meclis’in gündemine taşındı. Milletvekilleri, vatandaşların nakit erişiminde yaşadığı zorluklar nedeniyle bankaları eleştirerek, kapsamlı bir çözüm planı sunmaları için bir aylık süre tanıdı.
Finans sektörünün dijitale yönelmesiyle ATM sayısında yaşanan azalma, özellikle yaşlılar ve internet kullanımına uzak bireyler için ciddi mağduriyet yaratıyor.
Dijitalleşme hızlandı, ATM'ler azaldı
Bankalar, uzun süredir gişe işlemlerini azaltarak ATM kullanımını yaygınlaştırmıştı. Ancak son dönemde bankamatik sayısındaki azalma, özellikle Güney Kıbrıs’ın dağlık ve ücra bölgelerinde yaşayanlar için büyük bir sorun haline geldi.
Bankalar, ATM'leri işletmenin personel çalıştırmaktan ucuz olsa da yüksek maliyetli olduğunu belirtiyor. Buna karşın herkes dijital ödeme sistemlerine geçmeye hazır değil.
Kırsaldaki yaşlılar çaresiz kalıyor
Mecliste bazı milletvekilleri, ATM’siz köylerde banka kartlarıyla çaresiz kalan yaşlı bireylerin görüntülerinin artık sembolik hale geldiğini vurguladı. Dijital bankacılığı kavrayamayan vatandaşlar için bu durum ciddi bir sosyal dışlanma riskine dönüşüyor.
Dijital ödemeler, yalnızca kartla dokunarak işlem yapmanın ötesine geçiyor. Akıllı telefon, internet bağlantısı ve teknik bilgi gerektiren bu sistemler, özellikle ileri yaştaki bireyler için büyük bir bariyer oluşturuyor.
Nakit hâlâ baskın ödeme yöntemi
Avrupa Merkez Bankası’nın verilerine göre, 2024’te Avro Bölgesi’nde tüketici işlemlerinin %52’si hâlâ nakitle gerçekleşti. Google aramalarına göre, “yakınımdaki ATM’ler” sorgularında Güney Kıbrıs dünya genelinde yedinci sırada yer alıyor.
Ülkede 2041 yılına kadar tamamen nakitsiz bir sisteme geçiş öngörülse de, toplumun geniş kesimi hâlâ nakdi tercih ediyor. Nakit, sadece pratik bir araç değil, aynı zamanda özgürlük ve mahremiyetin bir simgesi olarak görülüyor.
Bankalardan daha kapsayıcı çözümler bekleniyor
Bankalar, cashback noktalarıyla çözüm üretmeye çalışsa da, bu yöntem her koşulda geçerli değil. Özellikle mobil POS cihazı olmayan zanaatkârlar veya nakit tercih eden işletmeler için ATM'ler hâlâ kritik öneme sahip.
Araç sahibi olmayan vatandaşlar için kilometrelerce uzaktaki ATM’ye erişim, ciddi bir engel teşkil ediyor. Gişe işlemleri ücretli olsa da, birçok kişi için yine de tercih edilen bir yol haline geliyor.
Bu nedenle, milyonlarca Euro kâr açıklayan bankaların dijitalleşmeye hız verirken toplumun kırılgan kesimlerini göz ardı etmemesi gerektiği vurgulanıyor. Nakit kullanımının hâlâ yaygın olduğu bu geçiş döneminde ATM'lerin rolü sona ermiş değil.