2026 yılında Türkiye’de düzenlenecek COP31 İklim Zirvesi öncesinde, evsel atıkların kaynağında ayrıştırılmasına yönelik yeni bir modele geçilmesi planlanıyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürütülen hazırlıklar kapsamında, uygulamanın sahadaki etkilerinin nasıl şekilleneceği izleniyor.
Hürriyet’ten Aysel Alp’in haberine göre, düzenlemenin hayata geçmesi halinde belediyeler tüm hanelere iki ayrı renkte büyük boy çöp poşeti dağıtacak. Evlerden çıkan atıklar türüne göre ayrıştırılacak ve belediye ekipleri atıkları farklı günlerde toplayacak.
Evsel ve geri dönüştürülebilir atıklar ayrılacak
Planlanan modele göre, haneler mutfak ve banyo kaynaklı geri dönüşümü mümkün olmayan evsel atıkları bir poşete, kâğıt, karton, plastik, alüminyum ve şişe gibi geri dönüştürülebilir ambalaj atıklarını ise farklı renkteki poşete koyacak. Çöp kamyonları bir gün evsel atıkları, diğer gün dönüştürülebilir atıkları alacak.
Yetkililer, uygulamanın bir süre alışkanlık kazandırma amacıyla sürdürüleceğini, sistemin oturmasıyla birlikte toplama sıklığının yeniden düzenlenebileceğini belirtiyor.
Çöp toplama sıklığı azaltılabilecek
Bakanlık yetkilileri, sistemin başarılı olması durumunda belediyelerin her gün çöp toplamasına gerek kalmayacağını, haftada 2–3 kez toplamanın yeterli olabileceğini ifade etti. Bu yöntemle atık toplama maliyetlerinin ve karbon salınımının aynı anda düşürülmesi hedefleniyor.
Yetkililer, Avrupa Birliği ülkelerinde benzer uygulamaların yaygın olduğunu, bazı ülkelerde çöp toplamanın haftada bir yapıldığını ve ayrıştırma kurallarına uymayanlara yüksek cezalar uygulandığını hatırlattı.
Bazı belediyelerde uygulama başladı
Konya Büyükşehir Belediyesi ve İstanbul Kadıköy Belediyesi’nin benzer atık ayrıştırma modellerini hayata geçirdiği belirtiliyor. Bu belediyelerde geliştirilen mobil uygulamalarla vatandaşlara hangi atığın nereye bırakılacağı bilgisi sunuluyor.
İstanbul Bahçelievler Belediyesi’nde ise hanelere ücretsiz dağıtılan mavi poşetlerde kâğıt, karton, plastik ve alüminyum atıkları biriktirme uygulaması yürütülüyor. Bu atıklar haftalık olarak toplanarak ayrıştırma ve geri kazanım tesislerine gönderiliyor.
Uluslararası örnekler dikkate alınıyor
Güney Kore’de uygulanan “Jongnyangje” sisteminde evsel ve yemek atıkları için farklı poşetler kullanılırken, ambalaj atıkları ücretsiz olarak ayrı toplanıyor. Almanya’da ise “İkili Sistem” kapsamında plastik, metal ve kompozit ambalajlar için sarı poşetler kullanılıyor ve atıklar farklı günlerde kapıdan alınıyor.
Benzer ikili poşet sistemi Norveç, İtalya ve Belçika’da da uygulanıyor.
