Küçük esnafı yakından ilgilendiren yeni vergi düzenlemesi yürürlüğe giriyor. Türkiye genelinde yaklaşık 815 bin basit usul mükellef, 1 Ocak 2026 itibarıyla artık gerçek usulde vergilendirilecek. Bu değişiklikle birlikte, terzi, berber, bakkal, tamirci ve küçük işletme sahipleri yılda en az 20 kez vergi beyanında bulunmak zorunda kalacak.

Yeni sistem, 3 milyon gelir vergisi mükellefi arasında en geniş grubu oluşturan küçük esnafı doğrudan etkileyecek. Düzenlemeyle birlikte, işçi çalıştırmayan esnaflar bile artık her ay ve dönemsel olarak vergi dairesiyle işlem yapacak.

Basit usul sistemi nasıl işliyordu?

Basit usul, Türkiye’de küçük ölçekli işletmelerin vergi yükünü azaltmak amacıyla oluşturulmuş bir sistemdi. Bu usule tabi olan esnaflar, defter tutmuyor, gelir vergisi ödemiyor ve KDV beyannamesi vermiyordu. Vergi işlemleri, meslek odaları ya da muhasebeciler aracılığıyla defter beyan sistemi üzerinden yürütülüyordu.

Basit usule tabi olmanın teknik kriterleri arasında iş yeri kirası, ciro ve maliyet sınırları bulunuyordu. Büyükşehirlerde yıllık kira bedeli 79 bin TL’yi, diğer illerde 48 bin TL’yi aşmamalıydı. Ayrıca, yıllık alım-satım tutarı 990 bin TL’yi, toplam ciro ise 1 milyon 580 bin TL’yi geçmemeliydi.

Yeni sistemin getireceği yükümlülükler

Yeni düzenlemeyle birlikte, büyükşehirlerde nüfusu 30 bini aşan ilçelerde faaliyet gösteren bazı meslek grupları artık gerçek usulde vergilendirilecek. Bu kapsamda:

artık basit usulden çıkacak.

Her ay ve her üç ayda bir beyan dönemi

Yeni sistemle birlikte küçük esnafın vergi yükü önemli ölçüde artacak.
Artık esnaflar her ay KDV beyannamesi, üç ayda bir muhtasar beyanname, yılda üç kez geçici vergi ve bir kez gelir vergisi beyannamesi verecek.

Bu durumda işçi çalıştırmayan bir esnaf yılda 20 kez, işçi çalıştıran bir esnaf ise 28 kez beyanname vermek zorunda kalacak.

Uzmanlardan uyarı: Küçük esnaf zorlanabilir

Vergi uzmanları, düzenlemenin kayıt dışılıkla mücadele açısından önemli bir adım olduğunu ancak küçük işletmeler için ciddi bürokratik yük yaratabileceğini belirtiyor.
Muhasebe ve beyan süreçlerinin dijital sistemler üzerinden yürütülmesi planlansa da, özellikle küçük ilçelerde faaliyet gösteren esnafın bu sürece uyum sağlamakta güçlük yaşayabileceği ifade ediliyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan açıklama bekleniyor

Hazine ve Maliye Bakanlığı, düzenlemenin kapsamına ilişkin detaylı açıklamayı önümüzdeki haftalarda yayımlayacak. Bakanlık kaynakları, geçiş sürecinde esnafın mali danışmanlar ve odalar aracılığıyla bilgilendirileceğini, ilk etapta cezai yaptırımlar uygulanmayacağını belirtiyor.

Amaç kayıt dışılığı azaltmak

Yetkililer, yeni sistemin temel amacının kayıt dışı gelirleri azaltmak ve vergi tabanını genişletmek olduğunu vurguluyor. Ancak uygulamanın özellikle kırsal bölgelerde faaliyet gösteren küçük işletmeler için ek maliyetler yaratabileceği de ifade ediliyor.