Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi'nin (ÖSYM) açıkladığı verilere göre, son iki yılda Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS), Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı (ALES), Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS), Yabancı Dil Sınavı (YDS) ve Dikey Geçiş Sınavı (DGS) gibi önemli sınavlara başvurduğu halde sınava girmeyenlerin sayısı 3 milyonu aştı.
Yalnızca YKS’ye başvurduğu halde sınava girmeyenlerin sayısı 2023’te 1,3 milyon, 2024’te 600 bin, 2025’te ise 439.536 kişi olarak kaydedildi.
Adaylar başvuruyor ama sınav salonuna gitmiyor
On binlerce aday, sınav başvuru ücretini ödeyip sınava girmemesine rağmen herhangi bir yaptırımla karşılaşmazken, bu durum kamuoyunda "motivasyon eksikliği mi, yoksa sistemsel bir sorun mu?" sorularını gündeme getirdi.
Uzmanlar, sınavlara başvurup katılmayan bu kadar yüksek aday sayısının kariyer planlamasında belirsizlik, sınav stresine bağlı vazgeçiş ve zamanlama problemleri gibi çok yönlü nedenleri olabileceğine dikkat çekiyor.
15 dakika kuralı yeniden gündemde
Sınavlara başvurduğu halde giremeyenler arasında "15 dakika kuralı" nedeniyle salonlara alınmayan adayların olup olmadığı da tartışma konusu oldu. KPSS ve ALES gibi sınavlarda birkaç dakikalık gecikmeler nedeniyle binaya alınmayan adaylarla ilgili olarak milletvekilleri uzun süredir tepkilerini dile getiriyor.
Ancak ÖSYM, kuralda herhangi bir esneklik yapılmayacağının altını çiziyor. Kurumun resmi açıklamasında şu ifadeler yer aldı:
“Adaylar, sınav binasına sınav başlama saatinden en geç 15 dakika önce gelmek zorundadırlar. Bu süre, sınavın gizliliği ve güvenliğinin korunmasına yöneliktir. Geç gelen adaylar için bu sürenin esnetilmesi, sınav sürecinde düzensizliğe ve güvenlik zafiyetine yol açar.”
15 dakika kuralına uymadığı için sınava alınmayanlara dair resmi bir istatistik ise henüz açıklanmadı.
Takılar, elektronik eşyalar ve emanet tartışması
ÖSYM, sınav salonlarına üzerinde kolye, yüzük, küpe gibi aksesuarlar ya da elektronik eşyalarla girilmesine kesinlikle izin verilmediğini hatırlatarak, bu kuralların sınav kılavuzlarında açık şekilde yer aldığını vurguladı.
Adaylardan gelen "emanet dolabı" taleplerine ise ÖSYM net bir yanıt verdi:
“Sınav binalarında hiçbir şekilde emanet eşya kabul edilmemektedir. Bu, sınav güvenliğinin temel parçasıdır ve değiştirilemez.”
İptal edilen hedefler, çöpe giden paralar
Sınavlara girmeyen 3 milyondan fazla aday, her biri için ortalama 100-500 TL arasında değişen sınav ücretleri ödeyerek sınav günü gelmeden vazgeçmiş oldu. Bu durum yalnızca bireysel zaman ve bütçe kaybı değil, aynı zamanda kamusal kaynakların da verimsiz kullanımı anlamına geliyor.
Uzmanlara göre, bu kadar yüksek sayıda başvurunun sınav günü gerçek katılıma dönüşmemesi, sistemin yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini ortaya koyuyor.
