İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne (İBB) yönelik operasyonların yarattığı siyasi gerginlik ve küresel ticaret savaşlarının tetiklediği belirsizlik ortamı, Türkiye’de dövize yönelişi ve sıcak para çıkışını körüklemişti. Ancak Dünya gazetesi yazarı Naki Bakır’ın değerlendirmelerine göre bu fırtına son haftalarda durulmaya başladı.
Yabancı yatırımcılar yeniden alıma geçti
Merkez Bankası’nın haftalık verilerine göre, 14 Mart-2 Mayıs arasında yaklaşık 11 milyar dolarlık yabancı yatırım çıkışı yaşandı. Bu dönemde BIST’te 1,3 milyar dolar, devlet tahvillerinde 9,3 milyar dolar ve özel sektör tahvillerinde 367 milyon dolarlık net satış oldu. Ancak 2-16 Mayıs arası iki haftada toplam 3,1 milyar dolarlık net yabancı girişiyle sıcak para yeniden Türkiye'ye dönmeye başladı.
16 Mayıs itibarıyla yabancı yatırımcıların Türk menkul kıymetlerindeki toplam portföyü 41,6 milyar dolara yükseldi. Bu, 2 Mayıs’a göre 4,3 milyar dolarlık bir artışa işaret etse de hâlâ 14 Mart seviyesinin yaklaşık 15,7 milyar dolar altında.
Döviz hesaplarında parite etkisi harici artış 8 milyar dolar
Yurt içi yerleşiklerin döviz hesapları da Mart ayı itibarıyla hızlı bir yükselişe geçmişti. 14 Mart-16 Mayıs arasında döviz mevduat hacmi toplam 12,8 milyar dolar arttı. Ancak bunun yaklaşık 4,9 milyar dolarlık kısmı parite etkisinden kaynaklandı. Saf artış 7,9 milyar dolar oldu.
Bu süreçte gerçek kişilerin döviz hesapları 3 milyar dolar, şirketlerin hesapları ise yaklaşık 5 milyar dolar büyüdü. Dolar dışında Euro ve kıymetli maden hesaplarının da ciddi paylara sahip olduğu görüldü.
18 Nisan sonrası yön değişti
Gerilim sürecinin zirve yaptığı 14 Mart-18 Nisan döneminde, yurt içi döviz mevduatları 16,8 milyar dolarlık net artışla 195,5 milyar dolara kadar çıktı. Ancak 18 Nisan’dan sonra rüzgar tersine döndü.
Son veriler, 18 Nisan-16 Mayıs arası dönemde bireylerin döviz hesaplarının 3,1 milyar dolar, şirket hesaplarının ise 838 milyon dolar azaldığını gösteriyor. Toplam döviz mevduatı bu dönemde 3,9 milyar dolar gerileyerek 191,6 milyar dolara düştü.
Dolar ve altın dengesi dikkat çekiyor
Bankacılık sektöründeki döviz hesaplarının yaklaşık yüzde 38,3’ü dolar, yüzde 31,6’sı Euro, yüzde 27,3’ü ise altın cinsinden. Gerçek kişiler özelinde altın, yüzde 40,8 payla ilk sırada yer alıyor. Şirketler ise döviz tercihini dolar ve Euro ağırlıklı kullanıyor.
Yorum: Gerginlik azalırsa normalleşme hızlanabilir
Naki Bakır’ın da işaret ettiği üzere, iç siyasi tansiyonun ve dış kaynaklı risklerin azalması, yatırımcı güvenini tekrar tesis edebilir. Ancak sıcak para girişinin istikrarlı bir trende dönüşebilmesi için ekonomik ve siyasi zeminin daha sağlam hale gelmesi gerekiyor.
