ABD Başkanı Donald Trump'ın Çin’e yönelik yüzde 100 gümrük vergisi tehdidi ve stratejik yazılım ihracatına kısıtlama sinyali, nadir toprak elementlerine getirilen Çin kontrolü sonrasında geldi. Söz konusu gelişmeler, Kasım ayında yapılması planlanan Trump-Şi görüşmesini riske atarken, finans piyasalarında sert dalgalanmalara yol açtı.
Pekin'in nadir toprak kartı yeni bir aşamayı işaret ediyor
Çin yönetimi, stratejik öneme sahip nadir toprak elementlerinin ihracatına yönelik kapsamlı denetim ve kontrol kararını hayata geçirdi. Bu hamle, sadece Çin içindeki değil, küresel ölçekteki ürün tedarik zincirlerini etkileyebilecek düzeyde bir kısıtlama içeriyor. Özellikle ağır nadir topraklar, başka hiçbir ülkede yüksek hacimli olarak üretilemiyor. Çin’de ise bu kaynakların tamamı devlet kontrolü altında yönetiliyor.
ABD'nin ticaret tepkisi ve Başkan Trump’ın tutumu
Trump’ın sosyal medya platformu üzerinden yaptığı açıklamada, Çin'e yönelik gümrük vergilerini artırmayı değerlendirdiği ve stratejik yazılımların ihracatını da sınırlamayı düşündüğü belirtildi. Ancak hafta sonuna doğru açıklamalarında yumuşama gözlendi. ABD Ticaret Temsilciliği, Pekin'in görüşme teklifine henüz net bir yanıt vermediğini aktardı.
Teknolojik kısıtlamalar iki yönlü işliyor
Çin’in yeni ihracat kontrolleri, yalnızca hammaddeye değil, bu maddelerin çok küçük miktarlarda dahi kullanıldığı nihai ürünlere de uygulanabiliyor. Bu kapsam, ABD’de üretilen yapay zeka çiplerinin bile Çin iznine ihtiyaç duyacağı anlamına geliyor. Bu gelişme, ABD'nin daha önce uygulamaya koyduğu teknoloji ihracat kontrollerine bir yanıt olarak değerlendiriliyor.
Küresel çelik ticaretinde Avrupa'nın hamlesi
Avrupa Birliği geçen hafta çelik ithalatında kota kesintisi ve ek tarife kararı aldı. Dünya Ticaret Örgütü kuralları çerçevesinde sunulan bu adım, Çin çeliğini sınırlamaya yönelik örtük bir politika olarak yorumlandı. ABD pazarının zaten uzun süredir Çin menşeli çeliğe kapalı olduğu biliniyor. Uzmanlara göre bu adım küresel çelik fiyatlarında ciddi bir dalgalanmaya neden olmayacak.
Arjantin için döviz desteği tartışmalı krediyle geldi
ABD Hazine Bakanlığı, Döviz İstikrar Fonu’ndan kaynak kullanarak Arjantin pesosunu destekleme kararı aldı. Bu yardım, teknik olarak bir swap hattı olmasa da, siyasi temelli bir kredi hamlesi olarak değerlendirildi. Eski yetkililere göre, bu yaklaşım likidite desteğinden çok, jeopolitik amaçlarla yapılan bir fon transferi niteliğinde.
Finans piyasaları gerginliğe hızlı tepki verdi
Trump’ın gümrük vergisi açıklamalarının ardından S&P 500 endeksinde son altı ayın en sert günlük düşüşü yaşandı. Küresel borsalarda risk algısı yükselirken, yatırımcılar ABD-Çin ilişkilerindeki belirsizlik nedeniyle temkinli pozisyon almayı tercih etti.
