Reuters’ın ulaştığı belgelere ve yedi kaynağa dayandırdığı habere göre, Suriye para biriminden iki sıfır atmaya ve yeni banknotlar basmaya hazırlanıyor. Adımın, 14 yıllık iç savaşın ardından Aralık ayında Devlet Başkanı Beşşar Esad’ın devrilmesiyle başlayan siyasi değişim sürecinde, halkın ciddi değer kaybı yaşayan Suriye pound’una güvenini yeniden tesis etmeyi amaçladığı belirtiliyor.
Suriye Merkez Bankası Başkanı Abdelkader Husrieh, yeniden değerlemenin mali ve parasal reformların stratejik bir ayağı olduğunu söyledi. Yeni para biriminin piyasaya sürülmesi için kesin bir takvim açıklanmasa da hazırlıkların sürdüğü bildirildi.
Suriye lirası yüzde 99 değer kaybetti
2011’de savaşın başlamasından bu yana Suriye lirası değerinin yüzde 99’undan fazlasını kaybetti. Savaş öncesinde 1 dolar 50 Suriye lirasına denk gelirken, bugün kur yaklaşık 10 bin lira seviyesinde. Bu sert kayıp günlük işlemleri zorlaştırıyor; halk alışverişini binlerce liralık banknotlarla yapmak zorunda kalıyor.
Mevcut en yüksek banknot 5.000 lira. Reuters’ın edindiği bilgilere göre, Merkez Bankası ağustos ortasında özel bankalara yeni banknotların ihracı için hazırlık yapılmasını bildirdi.
Rusya ile yeni banknot anlaşması
Kaynaklara göre, Suriye yeni para birimlerinin basımı için Rus devlet matbaası Goznak ile anlaşmaya vardı. Bu anlaşma, temmuz sonunda üst düzey Suriye heyetinin Moskova ziyareti sırasında sonuçlandı. Esad döneminde de Suriye lirasını basan Goznak, konuyla ilgili yorum yapmadı.
Bankalara gönderilen genelgelerde, altyapının yeni para birimini destekleyip desteklemediğini test etmeleri istendi. Ayrıca, eski ve yeni banknotların 12 ay boyunca birlikte dolaşımda kalacağı ifade edildi.
Esad sonrası siyasi mesaj
Yeni banknotların en önemli sembolik yanı, Esad ailesinin portrelerinin kaldırılacak olması. Mevcut 2.000 liralık mor banknotta Beşşar Esad, 1.000 liralık yeşil banknotta ise babası Hafız Esad’ın fotoğrafı bulunuyor.
Suriye’nin önde gelen ekonomistlerinden ve BM danışmanı Karam Şaar, bu değişimin siyasi açıdan önemli olduğunu belirterek, “Bu, Esad sonrası dönemde gerekli bir kopuşu ifade ediyor” dedi. Ancak Şaar, yeniden değerlemenin yaşlılar başta olmak üzere halkı zorlayabileceğini, ayrıca ülke genelindeki parçalı kontrol nedeniyle uygulamada sorun yaşanabileceğini vurguladı.
Bazı uzmanlar, sıfır atma yerine 20 bin veya 50 bin liralık yeni banknotların çıkarılmasının daha düşük maliyetli bir alternatif olabileceğini belirtiyor.
İlk adım Aralık ayında
Yetkililer, Esad’ın devrilmesinin birinci yıl dönümü olan 8 Aralık’ta yeni banknotların resmen dolaşıma girmesinin planlandığını aktardı. O tarihe kadar bilgilendirme kampanyaları düzenlenecek ve bankaların hazırlıkları tamamlanacak.
