ABD'nin hafta sonu İsrail’e katılarak İran’ın nükleer tesislerini hedef alan saldırıya destek vermesi, petrol piyasalarında sert fiyatlamalara yol açtı. Arz güvenliğine dair artan endişeler, Brent ve WTI petrol fiyatlarını Ocak ayından bu yana en yüksek seviyelerine taşıdı.
Brent petrol vadeli işlemleri %2,49 artışla varil başına 78,93 dolardan işlem görürken, ABD Batı Teksas (WTI) petrolü %2,56 yükselişle 75,73 dolara çıktı. Seansın erken saatlerinde Brent 81,40 doları, WTI ise 78,40 doları görerek son beş ayın en yüksek seviyelerine ulaştı.
Trump’ın açıklamaları ve İran’ın tepkisi piyasayı sarstı
ABD Başkanı Donald Trump, İran’ın nükleer tesislerini hedef aldıklarını ve "yok ettiklerini" açıkladı. Saldırılar, İsrail’in süregelen askeri operasyonlarına ABD’nin doğrudan katılımını teyit ederken, İran cephesinden de misilleme sinyalleri geldi. İran yönetimi, Hürmüz Boğazı’nı kapatabileceklerini duyurarak, petrol arzının kritik geçiş noktasında ciddi risk yarattı.
İran, OPEC’in üçüncü büyük üreticisi konumunda bulunuyor ve Hürmüz Boğazı, küresel petrol arzının yaklaşık %20’sinin geçtiği stratejik bir geçit olarak biliniyor.
Piyasalarda Hürmüz endişesi büyüyor
İran devlet kanalı Press TV, İran parlamentosunun boğazı kapatma önerisini onayladığını aktardı. Daha önce defalarca tehdit edilen bu hamle şimdiye kadar hayata geçirilmemişti. Ancak bölgede tansiyonun bu denli yükselmesi, risk primini artırdı.
Sparta Commodities analisti June Goh, "Petrol altyapısına zarar gelme riski ciddi ölçüde arttı. Hürmüz erişilemez olursa, alternatif rotalar yeterli olmayabilir," dedi. Goh’a göre, nakliye şirketleri bölgeden uzaklaşma eğilimi gösterebilir.
Goldman Sachs: Brent kısa süreliğine 110 doları görebilir
Goldman Sachs, petrol geçişinin bir ay süreyle yarı yarıya azalması halinde Brent petrolünün varil fiyatının kısa vadede 110 dolara çıkabileceğini tahmin etti. Ancak banka, uzun süreli bir arz kesintisinin gerçekleşmeyeceğini ve küresel piyasaların bu tür senaryolara karşı tedbir geliştireceğini öngörüyor.
Brent, sadece son 10 günlük süreçte %13 yükselirken, WTI fiyatlarında artış %10 civarında gerçekleşti.
Uzmanlara göre sürdürülebilirlik sınırlı olabilir
Analistler, fiyatlardaki yükselişin arz kesintisi gerçekleşmeden kalıcı olmasının zor olduğunu belirtiyor. Saxo Bank emtia strateji şefi Ole Hansen, "Son yükselişin ardından bazı yatırımcılar kâr realizasyonu yapabilir, bu da fiyat artışlarını sınırlayabilir" dedi.
Ancak jeopolitik tansiyonun kısa vadede kolay düşmeyeceği ve risk priminin fiyatları desteklemeye devam edeceği öngörülüyor.