Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın rezervleri, swap işlemleri hariç tutulduğunda -62,8 milyar dolar düzeyine gerilemiştir. Söz konusu rakam, bankanın kayıtlarındaki en düşük seviye olarak kayda geçti. Ekonomistler, artan döviz talebinin, özellikle seçim dönemi öncesi dönemde bu gerilemenin ana nedeni olduğuna işaret ediyorlar.
Artan Döviz Talebinin Rezervler Üzerindeki Etkisi
Türkiye'de seçim sürecinin yaklaşmasıyla birlikte döviz talebindeki artış, Merkez Bankası'nın rezervlerini olumsuz yönde etkiledi. Ekonomi analizlerine göre, haftanın ilk iki gününde swap hariç net rezervler 3,1 milyar dolar azalarak -62,8 milyar dolara indi. Bu durum, 2 Haziran 2023'te kaydedilen zirvenin de altına düşülmesi anlamına geliyor. 22 Aralık'tan itibaren toplam kayıp 26 milyar 666 milyon dolar olarak hesaplandı.
Döviz Piyasasındaki Gelişmeler ve Sonuçları
Dolar/TL ve Euro/TL kurlarındaki artış, yıl içinde döviz sepetinin yaklaşık %10,98 oranında değer kazanmasına yol açtı. Mart ayında bu artış, %6,12'ye ulaşarak TL mevduat getirisinin üzerine çıktı. Söz konusu gelişme, yerel yatırımcıların döviz talebinin devam etme riskini artırıyor. Yıl başından itibaren dolar %9,91, Euro/TL ise %7,26 değer kazandı.
Serbest Piyasa ve Bankalararası Piyasa Arasındaki Fark
Fiziki döviz talebinin artması, bankalararası piyasa ile serbest piyasa arasında döviz fiyat farkının açılmasına sebep oldu. Örneğin, dolar bankalararası piyasada 32.39 lira seviyesinden işlem görürken, serbest piyasada 33.12 liradan alıcı buldu. Euro ise bankalararası piyasada 35.12 lira, serbest piyasada 35.90 lira seviyesinden işlem gördü.
İki İş Gününde Yaşanan Kayıplar
İki iş günü içinde yaşanan kayıp toplam 3,1 milyar dolar oldu. Artan döviz talebi, kur korumalı mevduat dönüşleri ve yabancı yatırımcıların TL varlıklarından çıkışı, Merkez Bankası'nın rezervlerinde hızlı bir erimeye yol açtı. 15 Mart'ta biten haftada, swap hariç net rezervler bir önceki haftaya kıyasla 5,8 milyar dolar azalarak -59,7 milyar dolara düştü. Yeni hafta başlangıcında, döviz talebi Merkez Bankası Para Politikası Kurulu toplantısı öncesinde artarak, sadece pazartesi günü 1,7 milyar dolarlık bir kayıp yaşandı. Salı günü de 1,4 milyar dolar daha kaybedilerek swap hariç net rezerv -62,8 milyar dolara geriledi. Bu olumsuz seyir, son olarak seçim sonrası 2 Haziran haftasında -61,2 milyar dolar ile görülmüştü.
Seçim Süreci ve Rezervler Üzerindeki Etkileri
Merkez Bankası'nın yeni yönetimi, göreve geldikten sonra rezerv biriktirme politikası izlemekteydi. 22 Aralık'a kadar olan dönemde, swap hariç net rezervlerde 25 milyar 141 milyon dolarlık bir artış sağlandı. Ancak, geçen hafta yaşanan 1,2 milyar dolarlık kayıp ile net rezervler 5,8 milyar dolar azalarak -59,7 milyar dolara düştü. Seçim süreci nedeniyle artan döviz talebi ve kur korumalı mevduat hesaplarından gelen talep, rezervlerdeki erimeyi hızlandırdı. 22 Aralık'tan 19 Mart'a kadar, yani 12 hafta 2 gün içinde swap hariç net rezervler, 26 milyar 666 milyon dolar azaldı. Mart ayının ilk 19 gününde kayıp 16 milyar 593 milyon dolar oldu. Ekonomistler, yeni haftanın güçlü döviz talebiyle başladığını ve bunun rezerv kaybını daha da artırabileceğini belirtiyor.
