Merkez Bankası (MB) ve BDDK verileri, Türkiye’de kredi kullanımında son yıllarda yaşanan tarihi daralmayı net bir şekilde ortaya koyuyor. MB’nin “Kredi-GSYH Açığı” göstergesine göre, 2023’ün ilk çeyreği itibariyle kredi kullanımındaki açık, uzun vadeli trendin 23,30 puan altında kalarak rekor seviyeye düştü.
MB’nin yayımladığı grafikte, finans dışı özel sektörün kullandığı kredilerin GSYH’ya oranı, 1997’den bu yana hiç görülmeyen bir düşüş yaşadı. 2023 ilk çeyreğinde trend değeri 90,8 iken, gerçekleşen oran 67,5’te kaldı. Aradaki 23,3 puanlık fark, kredi daralmasının şiddetini gözler önüne serdi.
2024 ve 2025’te de düşüş devam etti
BDDK ve TÜİK verileri de tabloyu teyit ediyor. 2020’de pandemi destekleriyle kredi/GDP oranı yüzde 70,8’e kadar çıkmıştı. Ancak ardından başlayan düşüş her yıl devam etti ve Nisan 2025 itibariyle oran yüzde 37,4’e kadar geriledi.
2014–2021 döneminde ortalama yüzde 64,95 olan kredi/GDP oranı, 2022–2025 döneminde ortalama yüzde 42’ye gerileyerek yaklaşık 23 puanlık bir düşüş gösterdi. Son dört yılın trend değeri ile önceki sekiz yılın trendi arasındaki 22,8 puanlık fark, MB’nin hesapladığı kredi açığıyla da uyumlu.
28 yıldır böyle bir dönem yaşanmadı
Uzmanlar, bu verilerin son 28 yılın en sert kredi daralmasına işaret ettiğini belirtiyor. 1997’den bu yana trendin altında böyle derin bir açık hiç kaydedilmemişti. Özellikle pandemi sonrası dönemde, artan faiz oranları ve sıkılaşan kredi koşulları kredi kullanımını sınırlarken, ekonomide kredi bazlı büyümenin zayıfladığı görülüyor.
TÜİK ve BDDK verileri, kredi açığının sadece geçici bir dalgalanma olmadığını, 2024 ve 2025’te de yapısal bir kredi darboğazına işaret ettiğini gösteriyor.
Kaynak : Ekonomim
