2020 yılında Doha'da yaşanan insan hakları ihlali iddiaları, dört yıl sonra yeniden yargıya taşınıyor. Beş Avustralyalı kadın, silahlı güvenlik görevlileri tarafından uçaktan zorla indirilip çıplak aramaya maruz bırakıldıkları gerekçesiyle açtıkları davada ilerleme sağladı. Avustralya Federal Mahkemesi, daha önce alınan "davanın düşürülmesi" kararını iptal etti.
Uçakta bebek bulunmasının ardından zorla muayene
Olay, Ekim 2020'de Katar'ın Hamad Uluslararası Havalimanı'nda terk edilmiş bir bebeğin bulunmasıyla başladı. Katar yetkilileri, bebeğin annesini bulmak amacıyla 10 farklı Qatar Airways uçuşundaki kadın yolculara jinekolojik muayene uyguladı. Bu uygulama, Sidney’e giden uçakta bulunan 13 Avustralyalı kadını da etkiledi.
Beş kadın, 2022 yılında havalimanı işletmecisi MATAR, Katar Havayolları ve Katar Sivil Havacılık Otoritesi’ne karşı dava açtı. Suçlamalar arasında ihmal, saldırı, haksız alıkoyma ve Montreal Sözleşmesi'ne aykırılık bulunuyor.
Mahkeme kararı değişti, dava yeniden görülecek
İlk etapta, Federal Mahkeme Yargıcı John Halley davayı reddetmiş, Katar Sivil Havacılık Otoritesi’nin Avustralya yasalarından muaf olduğunu belirtmişti. Ancak Perşembe günü aynı mahkeme, kararın hatalı olduğunu belirterek, davanın karmaşık yapısı nedeniyle özet yargılama yoluyla reddedilemeyeceğine hükmetti.
Mahkeme, davanın Montreal Sözleşmesi kapsamına girip girmediği yönündeki değerlendirmelerin tam duruşma sürecinde ele alınması gerektiğini vurguladı.
Travma ve depresyon gerekçesiyle tazminat talebi
Davacı kadınlar, rızaları dışında yapılan "yasadışı fiziksel temas" nedeniyle depresyon, travma sonrası stres bozukluğu ve diğer psikolojik etkiler yaşadıklarını belirtti. Kimi kadınlar, iç çamaşırlarının çıkarılmaya zorlandığını ve ambulans içinde rızaları dışında jinekolojik muayeneye alındıklarını iddia etti.
Kadınları temsil eden Marque Lawyers avukatı Damian Sturzaker, "Müvekkillerimiz o gece Doha'da travmatik bir deneyim yaşadılar. Mahkemede bu olayların değerlendirilmesini ve hak ettikleri adaletin sağlanmasını bekliyoruz" açıklamasında bulundu.
Diplomatik krizden hukuk mücadelesine
Olay uluslararası alanda büyük tepki toplamış, Avustralya ile Katar arasındaki diplomatik ilişkilerde gerginliğe yol açmıştı. Federal Mahkeme’nin bu kararı, olayın yalnızca diplomatik değil, hukuki bir süreçle de hesap verebilirliğe taşınması açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
