İsrail ile İran arasındaki askeri çatışmaların şiddetlenmesi, küresel enerji piyasalarını sarstı. Cuma günü Brent petrol ve ABD ham petrolü fiyatları yüzde 7’nin üzerinde artış gösterdi. Bu yükseliş, yatırımcıların Orta Doğu’daki enerji arzında yaşanabilecek kesintilere dair endişelerini artırdı.
Brent ham petrolü, varil başına 78,5 doları görerek 27 Ocak’tan bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Gün sonu itibarıyla yüzde 7,02 artışla 74,23 dolara yerleşti. ABD Batı Teksas ham petrolü ise 77,62 dolara kadar yükseldi ve günü yüzde 7,62 artışla 72,98 dolarda tamamladı. Her iki gösterge için de bu artış, 2022'deki Ukrayna işgali sonrası en büyük günlük yükseliş oldu.
İran ve İsrail’in karşılıklı saldırıları tırmandı
İsrail, İran’ın nükleer programına karşı uzun vadeli bir askeri operasyon başlattığını açıkladı. Hedefler arasında nükleer tesisler, balistik füze üretim merkezleri ve askeri liderlik kadrosu yer aldı. İran ise misilleme yapılacağını belirtti. Gün içinde Tel Aviv’de binalara İran füzelerinin isabet ettiği ve Güney İsrail’de patlamaların duyulduğu bildirildi.
ABD Başkanı Donald Trump, İran’ı nükleer anlaşma masasına dönmeye çağırırken, gelecekteki saldırılardan vazgeçmesini istedi.
Hürmüz Boğazı dünya enerji akışı için kritik
İran, OPEC üyesi olarak günde yaklaşık 3,3 milyon varil petrol üretiyor ve bunun yaklaşık 2 milyon varilini ihraç ediyor. Petrolün büyük kısmı, dünya tüketiminin beşte birine karşılık gelen Hürmüz Boğazı’ndan taşınıyor. Uzmanlar, bu dar geçitte yaşanabilecek aksaklıkların, küresel arz zincirini ciddi şekilde etkileyebileceğini vurguluyor.
Rabobank, yayımladığı analizde, “Suudi Arabistan, Kuveyt, Irak ve İran, dar bir ihracat koridoruna sıkıştırılmış durumda” ifadelerini kullandı.
Kharg Adası hedefte, İran’ın altyapısı risk altında
Societe Generale Emtia Araştırmaları Başkanı Ben Hoff, İsrail’in İran’ın enerji altyapısını hedef aldığını ve Kharg Adası gibi kritik ihracat terminallerinin tehlikede olduğunu belirtti. İran yetkilileri, petrol rafineri ve depolama tesislerinde herhangi bir zarar olmadığını açıklasa da, durumun sürdürülebilirliği konusunda soru işaretleri sürüyor.
Hürmüz'ün kapatılması küresel piyasayı sarsabilir
OPEC gözlemcileri, İran’ın üretimindeki bir kesintinin, örgütün yedek kapasitesiyle kısa vadede dengelenebileceğini ancak Hürmüz Boğazı'nın kapatılmasının tüm küresel ticareti sarsacağını belirtiyor. Analistlere göre, böyle bir adım İran’a da ağır ekonomik bedeller getirebilir.
