İngiliz The Guardian gazetesi, İran’ın yeni yaptırımlar ve nükleer gerilim sonrası yüz binlerce Afgan mülteciyi Türkiye ve Irak sınırlarına yönlendirmeyi planladığını öne sürdü. Haberde, İran’da hâlen en az 2 milyon Afgan mültecinin yaşadığı, 2025 içinde ise 1 milyon kişinin sınır dışı edildiği belirtildi.
İran’ın yeni stratejisi mültecileri kapsıyor
Habere göre Tahran yönetimi, nükleer tesislerine yönelik saldırılar ve BM yaptırımlarının yeniden yürürlüğe girmesi sonrası daha sert bir dış politika izlemeye hazırlanıyor. Bu strateji kapsamında Afgan mültecilerin Türkiye ve Irak sınırlarına yönlendirilmesi değerlendiriliyor.
Plan ayrıca füze programının genişletilmesi, hava savunmalarının güçlendirilmesi ve BM silah denetçileriyle iş birliğinin askıya alınmasını da içeriyor.
Mülteciler statüsüz hale getirildi
İran yönetimi, mart ayına kadar geçerli olan ve Afgan mültecilere sınırlı haklar tanıyan “sayım belgesi” uygulamasını sonlandırdı. Bu karar sonrası yüz binlerce kişi resmî statüsünü kaybederek statüsüz hale geldi.
The Guardian’a göre 2025 yılı boyunca 1 milyon Afgan İran’dan sınır dışı edildi, bunların yarısının haziran ayındaki İsrail saldırılarının ardından gönderildiği bildirildi.
Yaptırımlar sonrası diplomatik gerilim
İran, Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık’taki büyükelçilerini istişare için geri çağırdı. BM Güvenlik Konseyi’nin 18 Ekim’de yaptırımları denetleyecek bir komite kurması bekleniyor ancak Rusya’nın veto ihtimali öne çıkıyor.
Tahran, Fransa aracılığıyla sınırlı denetim teklifi sundu fakat ABD bu öneriyi reddetti. Türkiye, Japonya ve Kanada yeni yaptırımları uygulamaya başlarken Cumhurbaşkanı Erdoğan, İran’ın nükleer programıyla bağlantılı kişi ve kurumların mal varlıklarını dondurdu.
Ekonomik baskı ve dolar krizi
Yaptırımlar sonrası İran’da döviz piyasası sert dalgalandı. Serbest piyasada dolar kuru rekor seviyeye ulaştı. Uzmanlar, yeni yaptırımların İran ekonomisine güveni zayıflattığını belirtiyor.
Rusya ve Çin ise Avrupa’nın yaptırımları yeniden uygulama hakkı olmadığını savunarak bu kararlara uymayacaklarını açıkladı.
