Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), emeklilik ve sosyal yardım ödemelerinde zaman aşımı riskine dikkat çekiyor. Türkiye gazetesi yazarı İsa Karakaş, bugünkü köşe yazısında milyonlarca vatandaşı ilgilendiren önemli bir noktaya işaret etti: Uzun süre hareketsiz kalan emekli maaşı ve diğer gelirlerde 5 yıllık zaman aşımı kuralı geçerli olabilir.
2008 öncesi bağlanan maaşlarda süre sınırlaması
SGK, 2008 yılı öncesi yürürlükte olan SSK ve Bağ-Kur uygulama kanunlarına göre, 5 yıl içinde alınmayan maaş ve gelirleri ödemiyor. Karakaş, “506 sayılı SSK Kanunu ve 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu uyarınca herhangi bir döneme ilişkin gelir ve aylığını 5 yıl içinde almayanların hakları zamanaşımına uğrayabilir” ifadelerini kullandı.
Ancak 2008 Ekim sonrası yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda bu konuda zaman aşımı öngörülmüyor. Buna göre; 2008/Ekim öncesi bağlanan gelirlerde 5 yıllık sürenin dolup dolmadığına bakılarak ödeme yapılıyor. Eğer 5 yıl dolmuşsa bu dönemlere ait gelir ödenmiyor.
Memur emeklileri ve ölüm aylıkları için de geçerli
Karakaş, 4/1-c kapsamında (memur statüsündeki) sigortalılar için de benzer sürelere dikkat çekti. Vazife malullüğü ya da ölüm durumunda bağlanacak maaşlar için başvuru yapılmazsa, başvuru tarihinden geriye doğru sadece 5 yıllık ödeme yapılabiliyor. Bu sürenin dışındaki haklar ise zaman aşımına uğruyor.
Örneğin, bir memur emeklisinin vefatı sonrası hak sahipleri maaş bağlanması için 7 yıl sonra başvurursa, sadece son 5 yılın ödemesi yapılacak. Geri kalan kısım ise yanacak.
Gaiplik kararlarında farklı süre başlıyor
Hukuki gaiplik durumlarında ise zaman aşımı süresi farklı şekilde hesaplanıyor. Mahkeme kararı kesinleşmeden hiçbir hak talep edilemiyor. Bu nedenle 5 yıllık hak düşürücü süre, gaiplik kararının kesinleştiği tarihten itibaren başlıyor. Karakaş’ın vurguladığı üzere, mahkeme kararında kişinin gaip olduğu tarih belirtilmişse bu tarih esas alınıyor. Belirtilmemişse kararın kesinleşme tarihi dikkate alınıyor.
Hak kaybı yaşamamak için zamanında başvuru şart
SGK'dan emekli maaşı, dul-yetim aylığı, malullük ya da iş göremezlik geliri alan vatandaşların hak kaybı yaşamaması için bu detayları dikkate alması gerekiyor. Özellikle uzun süre maaşını almamış olanlar ile geçmişe dönük hak iddiasında bulunanlar için 5 yıllık zaman aşımı kritik önem taşıyor.
