CHP Emek Büroları’nın hazırladığı “Türkiye İçin Demokratik ve Adil Bir Asgari Ücret Tespit Modeli”, komisyon yapısından karar mekanizmasına kadar kapsamlı değişiklikler içeriyor. Taslağın, CHP Genel Başkan Yardımcısı Gamze Taşcıer imzasıyla yasa teklifi olarak TBMM’ye sunulması planlanıyor.
Model, Asgari Ücret Tespit Komisyonunun 16 üyeden oluşmasını öngörüyor. Hükümetten 1 temsilci, oy hakkı olmayan TÜİK uzmanı, işçi ve işveren taraflarından 5’er üye ile çalışma ekonomisi, hukuk ve iktisat alanlarında en az 10 yıl deneyimi bulunan 4 bağımsız akademisyen komisyonda yer alacak. Akademisyenlerin siyasi parti üyesi olmaması, “bağımsızlık taahhütnamesi” imzalaması ve kura yöntemiyle seçilmesi şart koşuluyor.
Nitelikli çoğunluk şartı
Mevcut sistemdeki salt çoğunluk uygulaması taslakta değiştiriliyor. Yeni modelde kararların alınabilmesi için 16 üyenin en az 11’inin onayı gerekecek. Bu düzenlemenin tek taraflı blok çoğunluğunu engelleyerek uzlaşmayı zorunlu hâle getirmesi amaçlanıyor.
Anlaşmazlık hâlinde işçi tarafına uluslararası normlara uygun “toplu eylem hakkı” tanınması taslağın dikkat çeken maddeleri arasında yer alıyor. Tüm toplantıların kamuya açık yapılması, rapor ve tutanakların yayımlanması ve asgari ücret belirlenirken “insan onuruna yaraşır yaşam düzeyi”nin esas alınması da modelde bulunuyor.
Enflasyon dönemine otomatik mekanizma
Taslak, yüksek enflasyon dönemleri için ek düzenleme içeriyor. Asgari ücretin yıllık enflasyon karşısında yıl içinde yeniden değerlendirilmesini öngören hükmün yasaya eklenmesi hedefleniyor. Altı aylık enflasyonun yüzde 10’u aşması hâlinde komisyonun otomatik olarak toplanması planlanıyor. Değerlendirmelerde hem gerçekleşen hem beklenen enflasyon dikkate alınacak.
Komisyonun en geç yılda bir toplanması zorunluluğu güncellenirken, artışlarda ekonomik büyümeden emekçilere pay verilmesi de taslakta yer alıyor. Ayrıca TÜİK, TCMB ve HMB’den veri alacak bağımsız bir teknik birim kurulması; bu birimin politika baskısından uzak analiz yaparak komisyona tarafsız veri sunması öngörülüyor.
Sürecin yıl boyu sürecek sosyal diyalog mekanizmalarıyla desteklenmesi ve Ekonomik ve Sosyal Konsey’in düzenli toplanması da hedeflenen düzenlemeler arasında bulunuyor.
